Ngày 15/12/2020 Công ty A (Việt Nam) ký hợp đồng xuất khẩu chè sang Pakistan với công ty REHMAN INTERNATIONAL (Pakistan) do ông Ibad Ur Rehman làm Giám đốc. Công ty A đã không tuân thủ các điều kiện buôn bán quốc tế (không yêu cầu khách mở L/C hoặc đặt cọc để đảm bảo thực hiện hợp đồng và xử lý tình huống khách vi phạm hợp đồng).

Từ ngày 7/1 – 5/2/2021 công ty A đã giao 5 container chè đến cảng Karachi với tổng trị giá 138.289,5 USD. Sau khi hàng đến cảng Karachi ông Ibad Ur Rehman nhiều lần hứa hẹn nhưng không thanh toán.

Sau rất nhiều lần ông Ibad Ur Rehman thất hứa, mãi đến ngày 3/7/2021 công ty A mới gửi thư cầu cứu đến Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan. Ngày 5/7/2021 Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan, Bộ phận Thương vụ đã làm việc ngay với lãnh đạo Hải quan cảng Karachi thông báo sự việc và yêu cầu xử lý theo quy định của pháp luật của Pakistan để ngăn chặn các hành vi gây thiệt hại đến quyền lợi của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, đồng thời nhờ đối tác của Thương vụ hỗ trợ, gây sức ép buộc ông Ibad Ur Rehman thực hiện việc thanh toán. Thương vụ cũng đồng thời tư vấn cho công ty A chuẩn bị phương án bán 5 container chè cho khách hàng khác và giới thiệu đối tác để công ty Việt Nam đàm phán bán chè.

Tuy nhiên công ty A tiếp tục tin lời hứa thanh toán của ông Ibad Ur Rehman, không tích cực tìm cách khác xử lý vụ việc. Hậu quả là tính đến hết tháng 8/2021 các chi phí phát sinh do việc hàng bị tồn đọng tại cảng Karachi đã lên tới hơn 100.000 USD, gần tương đương với trị giá của toàn bộ lô hàng.

Đến thời điểm này, mặc dù Thương vụ hết sức cố gắng làm việc với tất cả các đối tác để tìm người mua 5 container chè nhưng hầu hết các đối tác đều từ chối vì 5 container chè đã nằm ở cảng quá lâu. Hải quan Pakistan đã đưa 4 container vào danh sách bán đấu giá. Vì vậy các đối tác lo ngại mua lô hàng sẽ phải làm thủ tục rất phức tạp, phát sinh nhiều loại thuế và chi phí và nhiều vấn đề phức tạp khác từ người mua ban đầu.

Trước tình hình đó Thương vụ đã khẩn cấp đề nghị công ty A xem xét lập hồ sơ trình báo vụ việc cho cơ quan công an Việt Nam, trên cơ sở đó kiến nghị Cục Quản lý Xuất nhập cảnh Việt Nam xem xét thực hiện việc cấm xuất cảnh và hạn chế đi lại đối với ông Khalil Ur Rehman là cộng sự, anh ruột của ông Ibad Ur Rehman hiện đang ở Việt Nam để gây sức ép và đảm bảo trách nhiệm phối hợp xử lý 5 container chè tại cảng Karachi; Báo cáo Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan kiến nghị đưa ông  Ibad Ur Rehman vào danh sách công dân Pakistan đang có tranh chấp với doanh nghiệp Việt Nam; Đồng thời thông báo cho công ty A biết tất cả các đối tác Pakistan đều khuyên làm thủ tục tái xuất ngay lô hàng này trở lại Việt Nam để hạn chế thiệt hại phát sinh thêm.

Tuy nhiên công ty A lại liên hệ với một tổ chức có tên là Hội Doanh nghiệp Vừa và Nhỏ Quốc tế đề nghị hỗ trợ. Công ty A mong muốn tổ chức này ứng toàn bộ chi phí giải cứu lô hàng, sau đó công ty sẽ hoàn trả từ tiền bán lô hàng. Ngược lại, tổ chức nói trên yêu cầu công ty A làm mọi thủ tục và chịu mọi chi phí giải cứu lô hàng, sau đó tổ chức này mới tiến hành kiểm tra chất lượng và đàm phán mua hàng. Vụ việc lại lâm vào bế tắc.

Theo tính toán sơ bộ của một đại lý hải quan tại Karachi, nếu để lô hàng tại cảng Karachi đến ngày 15/9/2021 thì các chi phí phát sinh sẽ lên đến khoảng 140.000 USD. Công ty A đứng trước nguy cơ thiệt hại toàn bộ lô hàng. Ngoài ra công ty còn có thể bị 2 hãng tầu OOCL và WANHAI khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại gây ra cho 2 hãng tầu.

Rất mong các doanh nghiệp Việt Nam luôn nhớ tới câu ca dao thời hội nhập quốc tế:

“Tin anh em để trong lòng

Buôn bán quốc tế em phục tùng Incoterms”