1. Thông tin khái quát

Tên nước: Cộng hoà Chile (Republic of Chile), Thủ đô: Xan-ti-a-gô đê Chi-lê (Santiago de Chile). Ngày quốc khánh: 18/09/1810

Vị trí địa lý: Là một nước vừa dài, vừa hẹp ở sườn tây rặng Andes, nằm ở phía Nam Nam Mỹ, giáp giới nam Thái bình dương giữa Ác-hen-ti-na và Pe-ru. Chile bao gồm nhiều vùng địa thế. Từ bắc đến nam, Chile có chiều dài 4.630 km nhưng bề ngang đông-tây điểm rộng nhất chỉ có 430 km, nằm ở phía Nam Nam Mỹ, giáp giới nam Thái bình dương giữa Ác-hen-ti-na và Pe-ru.

Diện tích: 756.950 km2 (diện tích đất: 748.800 km2, diện tích mặt nước: 8.150 km2). Chile có khí hậu ôn hoà; sa mạc ở miền bắc; lạnh và ẩm ở miền Nam.

Dân số: 18,4 triệu người, trong đó người châu Âu và châu Âu lai da đỏ 95%, da đỏ 3%, các nhóm khác 2% (ước tính 2024).

Tài nguyên thiên nhiên: Đồng, gỗ, quặng sắt, nitrát, kim loại quý, mô líp đen, thuỷ điện, ...

Hệ thống chính trị: Chile theo chế độ Cộng hoà do Tổng thống là Nguyên thủ Quốc gia và đứng đầu Chính phủ bầu trực tiếp với nhiệm kỳ 6 năm. Quốc hội lưỡng viện gồm Thượng viện (48 ghế, 38 ghế được bầu theo bầu cử phổ thông, các thành viên có nhiệm kỳ 8 năm, 1/2 số thành viên được bầu lại sau 4 năm một) và Hạ viện (120 ghế, các thành viên được bầu theo bầu cử phổ thông nhiệm kỳ 4 năm). Cơ quan tư pháp: Toà án Tối cao, các thẩm phán do Tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn, Chánh án do 21 thẩm phán của Toà án bầu

Ngôn ngữ: Tiếng Tây Ban Nha

Đơn vị tiền tệ: Peso Chile (CLP)                                                         

GDP: 354 tỷ USD (2024); Tăng trưởng GDP: 2,6% (2024); Tỷ lệ lạm phát: 8,4% (năm 2024); GDP bình quân đầu người: 16.800 USD (năm 2024);

Chile là một nước giàu tài nguyên thiên nhiên, đứng đầu thế giới về trữ lượng khai thác và chế biến đồng, lithium và xếp thứ 2 thế giới về sản xuất i-ốt và molipden. Ngoài ra, Chile còn có các khoáng sản quý hiếm khác như vàng, bạc và nhiều loại đá quý. Ngành công nghiệp khai khoáng rất phát triển và đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Chile. Kinh tế Chile đã đạt mức tăng trưởng cao, ổn định và liên tục trong nhiều năm qua và được đánh giá là nước có nền kinh tế phát triển ổn định nhất trong số các nước Mỹ Latinh. Hiện nay, Chile là nước có nền kinh tế xếp thứ 5 trong khu vực Mỹ Latinh và Caribe sau Brazil, Mexico, Argentina và Colombia, nhưng thu nhập bình quân đầu người xếp thứ 2 chỉ sau Panama. Mức độ tự do hóa thương mại của Chile rất cao, họ thiên về chính sách bảo hộ người tiêu dùng hơn là bảo hộ các ngành sản xuất công nghiệp trong nước nếu như các ngành sản xuất đó cạnh tranh kém, giá thành sản xuất cao và tiêu tốn năng lượng.

2. Quan hệ thương mại Việt Nam – Chile

Ngày 11 tháng 11 năm 2011 tại Hawai (Mỹ), bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC, trước sự chứng kiến của Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Trương Tấn Sang và Tổng thống nước Cộng hòa Chile, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Chile đã được ký kết. Theo cam kết, Chile sẽ xoá bỏ thuế quan đối với 99,62% số dòng thuế (chiếm 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Chile năm 2007) trong thời gian không quá 10 năm. Ngược lại, Việt Nam cam kết xoá bỏ thuế quan đối với 87,8% số dòng thuế (chiếm 91,22% kim ngạch nhập khẩu từ Chile năm 2007) trong vòng 15 năm.

Quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam-Chile trong 10 năm qua đã có những bước phát triển nhảy vọt và đạt những kết quả tích cực. Sau nhiều năm Hiệp định đi vào hiệu lực, quan hệ thương mại giữa hai nước tăng trưởng nhanh chóng cả về kim ngạch thương mại hai chiều, diện hàng xuất nhập khẩu được mở rộng. Khi chưa có VCFTA, hàng hoá của Việt Nam phải chịu thuế nhập khẩu vào Chile (trung bình là 6%) và Việt Nam luôn luôn nhập siêu từ Chile. Từ năm 2014, Việt Nam luôn xuất siêu sang Chile. Về tác động đến xuất khẩu, sau 10 năm kể từ khi FTA có hiệu lực, xuất khẩu của Việt Nam sang Chile gấp 5 lần. Đa số các mặt hàng truyền thống của Việt Nam tăng mạnh về giá trị, nhiều mặt hàng mới của ta đã vào Chile và có sự tăng trưởng khá (vật liệu xây dựng, đồ gỗ, bao bì, trái cây, đồ uống…).

Hiện nay, Chile là một trong bốn đối tác thương mại đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh (sau Brazil, Mexico và Argentina). Đặc biệt, quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam - Chile trong giai đoạn gần đây đã có những bước phát triển ấn tượng và đạt những kết quả tích cực. Kim ngạch thương mại song phương đã tăng lên gấp đôi giai đoạn 2018-2022, từ 1,1 tỷ USD lên khoảng 2,2 tỷ USD.

Năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Chile đạt 1,7 tỷ USD, tăng 8,6% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Chile đạt 1,37 tỷ USD, tăng 15,4%, nhập khẩu từ Chile đạt 326,53 triệu USD, giảm 13% so với năm 2023.

3. Thực thi Hiệp định Thương mại Việt Nam –Chile

a. Về biểu thuế

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Chile có hiệu lực từ ngày 01/1/2014. Để thực hiện cam kết về thuế nhập khẩu trong Hiệp định VCFTA, Việt Nam đã ban hành các Nghị định Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt theo từng giai đoạn.

Ngày 30/12/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 112/2022/NĐ-CP về Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định Thương mại tự do giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Chile giai đoạn 2022 - 2027, có hiệu lực thi hành từ ngày 30/12/2022. Việc ban hành các Nghị định biểu thuế thực hiện Hiệp định VCFTA của Bộ Tài chính tuân thủ đúng lộ trình cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam tại Hiệp định. Bên cạnh đó, trong quá trình theo dõi tình hình thực thi Hiệp định, Bộ Tài chính không nhận được kiến nghị, vướng mắc của doanh nghiệp, hiệp hội liên quan đến thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt thực hiện Hiệp định VCFTA.

b. Tình hình tận dụng ưu đãi thuế quan

Việc Chile chính thức phê chuẩn Hiệp định CPTPP, hàng hóa nhập khẩu từ Chile sẽ được hưởng mức thuế suất thấp hơn nếu đáp ứng các điều kiện hưởng ưu đãi thuế quan của Hiệp định.

Năm 2023, nhập khẩu từ Chile vào Việt Nam có sự sụt giảm so với năm 2022 khi chỉ đạt mức 375,2 triệu USD (giảm 12,8%). Xuất khẩu sang thị trường này cũng giảm mạnh 30,6% từ 1,7 tỉ USD xuống 1,2 tỉ USD.

Tỷ lê tận dụng ưu đãi thuế quan của hàng hóa nhập khẩu từ Chile năm 2023 ở mức 41,6% (so với mức 56,1% vào năm 2022), trong đó, kim ngạch hưởng ưu đãi theo Hiệp định VCFTA và CPTPP lần lượt chiếm 95,2% và 4,8% tổng kim ngạch hưởng ưu đãi thuế quan. Như vậy, sau gần 01 năm thực thi, Hiệp định CPTPP chưa có nhiều ảnh hưởng đến việc thúc đẩy nhập khẩu hàng hóa từ Chile vào Việt Nam.

c. Công tác xác minh xuất xứ hàng hóa

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay, Việt Nam không ghi nhận trường hợp nào Chile yêu cầu xác minh xuất xứ của Việt Nam. Một phần là nhờ Hiệp định Việt Nam – Chile có quy định các bên cung cấp công cụ tra cứu thông tin C/O qua website của nhau.

4. Hội đồng Thương mại tự do Việt Nam - Chile

Để triển khai Hiệp định VCFTA, trong những năm qua, hai nước duy trì hiệu quả cơ chế Hội đồng Thương mại tự do Việt Nam - Chile. Phiên họp Hội đồng Thương mại tự do lần thứ V vừa được tổ chức vào ngày 17/5/2024 tại Hà Nội diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm 10 năm thực thi FTA Việt Nam - Chile, cũng như Hiệp định CPTPP đã chính thức có hiệu lực với cả hai nước từ tháng 2 năm 2023. Đây là dịp để hai Bên tiến hành rà soát tình hình thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Chile trong thời gian qua, cũng như cập nhật tình hình trao đổi thương mại giữa hai nước. 

Tại phiên họp, hai Bên đã trao đổi các nội dung kỹ thuật về biểu thuế, xuất xứ hàng hóa, xem xét khả năng triển khai áp dụng chứng nhận xuất xứ điện tử để đơn giản hoá quy trình, thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hai bên trong hoạt động xuất nhập khẩu nhằm tận dụng hiệu quả các ưu đãi của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Chile. Ngoài ra, hai bên còn trao đổi thông tin về quy trình, thủ tục mở cửa thị trường cho một số mặt hàng nông sản như các sản phẩm thịt bò, thịt lợn, quả kiwi của Chile.

Nguồn: Vụ Phát triển thị trường nước ngoài - Bộ Công Thương