1. Giới thiệu khái quát

- Tên nước: Cộng hòa Colombia (República de Colombia)

- Thủ đô: Santa Fe de Bogotá. Ngày quốc khánh: Ngày 20 tháng 7

- Vị trí địa lý: phía Đông giáp Venezuela và Brazil; phía Nam giáp Ecuador và Peru; phía Bắc giáp Đại Tây Dương; và phía Tây giáp Panama và Thái Bình Dương. Colombia nằm trên khu vực "Vành đai núi lửa" Thái Bình Dương, một vùng thường xuyên diễn ra những trận động đất và những vụ phun trào núi lửa.

- Diện tích: 1.138.910 km2

- Khí hậu: gần đường xích đạo nên ở những vùng đất thấp thường có khí hậu nhiệt đới, càng lên cao khí hậu càng ôn hòa hơn và những vùng núi trên cao thì có khí hậu lạnh. Một đặc trưng trong trồng trọt nông nghiệp tại Colombia đó là việc canh tác cây Coca, một hoạt động phi pháp tại đây. Ở nhiều vùng nông thôn, nhiều dải đất lớn được dùng trồng coca. Tuy Chính phủ nước này đã có những nỗ lực tiêu diệt cây coca của Colombia bằng cách phá hủy hàng ngàn hecta cây trồng khiến việc trồng cây phải chuyển địa điểm, nhưng vẫn không hạn chế được số lượng diện tích sử dụng trồng loại cây này.

- Dân số: 49.558.357 người (năm 2024); Tỷ lệ tăng dân số: 0,48% (năm 2024);

- Tôn giáo: Đạo Thiên chúa (92%), các đạo giáo khác (8%)

- Hệ thống chính trị: thể chế cộng hoà

+ Hành pháp: đứng đầu nhà nước và Chính phủ là Tổng thống với nhiệm kỳ 04 năm, được bầu theo hình thức phổ thông đầu phiếu.

+ Lập pháp: Quốc hội là cơ quan lập pháp gồm hai viện, Thượng viện (102 ghế) và Hạ viện (161 ghế). Colombia được phân chia hành chính thành 32 khu vực và 1 quận thủ đô.

+ Tư pháp: đứng đầu là tòa án Tư pháp và các thành viên được Nghị viện chỉ định dựa trên giới thiệu của Tổng thống và các viên chức cấp cao.

- Tiền tệ: đồng peso colombia

- Ngôn ngữ: tiếng Tây Ban Nha (ngôn ngữ chính), tiếng Chibcha, tiếng Guajira và gần 90 tiếng dân tộc khác, ngoài ra, còn có cộng đồng người nước ngoài nói tiếng Anh và tiếng Đức.

- Tỷ lệ thất nghiệp: 9,57% (năm 2023); 10,55% (năm 2022), 13,9% (năm 2021)

2. Tình hình phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư của Colombia với thế giới

Colombia là nền kinh tế lớn thứ tư Mỹ La tinh, dầu mỏ là mặt hàng xuất khẩu chính của Colombia, chiếm hơn 50% kim ngạch xuất khẩu của Colombia. Sản xuất chiếm gần 12% kim ngạch xuất khẩu của Colombia và tăng trưởng với mức trên 10% một năm. Colombia có ngành công nghiệp công nghệ thông tin phát triển nhanh nhất trên thế giới và có mạng lưới cáp quang dài nhất ở Mỹ La tinh. Colombia cũng có một trong những ngành công nghiệp đóng tàu lớn nhất thế giới. Colombia trong thập kỷ qua đã trải qua một sự bùng nổ kinh tế lịch sử bất chấp các vấn đề trong quá khứ. Năm 1990, Colombia là nền kinh tế lớn thứ năm của Mỹ Latin và có GDP bình quân đầu người chỉ có 1500 USD, vào năm 2016 đây là nền kinh tế lớn thứ 4 và lớn thứ 42 trên thế giới. Tính đến năm 2016, GDP bình quân đầu người tăng lên đến hơn 14.000 USD và GDP đã tăng từ 120 tỷ USD vào năm 1990 lên gần 700 tỷ USD. Các ngành công nghiệp hiện đại như đóng tàu, điện tử, ô tô, du lịch, xây dựng và khai thác mỏ đã tăng trưởng mạnh trong những năm 2000 và thập niên 2010, tuy nhiên, hầu hết hàng xuất khẩu của Colombia vẫn dựa trên hàng hóa. Colombia là nước sản xuất thiết bị điện tử và thiết bị sản xuất trong nước lớn thứ 2 Mỹ La tinh chỉ đứng sau Mexico.

Từ năm 2000 đến nay, Colombia trải qua sự phát triển mạnh mẽ mặc dù vẫn đối mặt với những thách thức từ xung đột nội bộ và vấn đề an ninh. Những năm gần đây GDP Colombia luôn đạt hơn 300 tỷ USD và là nền kinh tế lớn thứ 5 ở Mỹ Latinh chỉ sau Brazil, Mexico, Argentina và Chile. Đây là thị trường giàu tiềm năng với diện tích rộng 1,14 triệu km2, quy mô dân số 51 triệu người với mức thu nhập khá, nhu cầu thị trường nội địa và hàng hóa nhập khẩu tăng không ngừng qua các năm. Tài nguyên phong phú gồm dầu khí, khí tự nhiên, than đá, quặng sắt, niken, vàng, đồng, ngọc lục bảo, thủy năng. Colombia là nước giàu khoáng sản và năng lượng: đứng đầu khu vực về trữ lượng than (chiếm 40% tổng trữ lượng của Mỹ Latinh), thứ hai khu vực về tiềm năng thuỷ điện (sau Brazil), trữ lượng  dầu lửa khoảng 3,1 tỷ thùng, có vàng, bạc, pla-tin... Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, như cà phê (chiếm 16% xuất khẩu thế giới), hoa, thuốc lá, thịt bò, ngũ cốc, hoa quả... Đây là những điều kiện hết sức lý tưởng để doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm khả năng hợp tác, đầu tư.

Về thương mại, Colombia duy trì quan hệ thương mại mạnh mẽ với các đối tác quốc tế, bao gồm các nước trong khu vực Mỹ Latinh, Bắc Mỹ và châu Âu. Một trong những thỏa thuận thương mại quan trọng nhất của Colombia là Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với Hoa Kỳ được ký kết vào năm 2012. Thỏa thuận này đã giúp gia tăng đáng kể các hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp như nông sản, dầu mỏ và khoáng sản. Colombia cũng đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do với các quốc gia khác như Canada, Chile và các nước thuộc Liên minh Thái Bình Dương (Pacific Alliance), điều này đã mở rộng đáng kể thị trường xuất khẩu của quốc gia này. Trong những năm qua, Colombia cũng đã tập trung phát triển các lĩnh vực xuất khẩu phi dầu mỏ như sản phẩm nông nghiệp, đồ điện tử, và dịch vụ, giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào ngành dầu mỏ.

Về đầu tư, Colombia là một điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế nhờ vào môi trường kinh doanh ngày càng cải thiện và các chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài. Các ngành thu hút đầu tư mạnh nhất bao gồm khai khoáng, năng lượng, sản xuất và công nghệ. Đặc biệt, ngành công nghiệp dầu mỏ và khí đốt vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Colombia cũng nổi bật là một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực Mỹ Latinh với các lĩnh vực như công nghệ thông tin, sản xuất điện tử và đóng tàu phát triển mạnh. Ngoài ra, sự gia tăng đầu tư vào các lĩnh vực hạ tầng, bao gồm các dự án giao thông và cảng biển, cũng đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

Tuy nhiên, nền kinh tế Colombia cũng đang phải đối mặt với một số thách thức lớn, bao gồm sự bất bình đẳng thu nhập vẫn còn cao, nạn tham nhũng và vấn đề an ninh trong một số khu vực, đặc biệt là liên quan đến các tổ chức tội phạm và các nhóm nổi dậy. Dù vậy, các chính sách cải cách và cam kết từ Chính phủ Colombia trong việc thúc đẩy một môi trường đầu tư thân thiện và cải thiện cơ sở hạ tầng đang giúp quốc gia này giữ vững đà phát triển. Với các chiến lược phát triển đa dạng hóa ngành nghề, nhất là trong các lĩnh vực công nghiệp chế tạo và dịch vụ, Colombia được dự báo sẽ tiếp tục duy trì tăng trưởng kinh tế ổn định và hướng tới mục tiêu trở thành nền kinh tế lớn thứ ba ở Mỹ Latinh trong tương lai gần

GDP (bình quân đầu người): 18.800 USD (năm 2023); 18.700 USD (năm 2022); 17.600 USD (năm 2021)

Sản phẩm xuất khẩu chính: dầu mỏ, than đá, ngọc lục bảo, cà phê, niken, vàng, chuối, sản phẩm may mặc.

Sản phẩm nhập khẩu chính: dầu tinh chế, thiết bị công nghiệp, thiết bị vận tải, hàng hóa tiêu dùng, thuốc men đóng gói, hóa chất, sản phẩm từ giấy, điện.

Đối tác xuất khẩu chính: Hoa Kỳ (26%), Panama (10%), Hà Lan (6%), Ấn Độ (4%), Brazil (4%) (năm 2022)

Đối tác nhập khẩu chính: Hoa Kỳ (27%), Trung Quốc (25%), Brazil (7%), Mexico (5%), Đức (3%) (năm 2022).

Đầu tư: chiếm 25.3% GDP (năm 2022)

Tỷ lệ nợ công: 70,14% GDP (năm 2022).

Tỷ lệ lạm phát: 11,74% (năm 2023); 10,18% (năm 2022), 3,5% (năm 2021)

3. Quan hệ kinh tế-thương mại và đầu tư với Việt Nam

Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ ngày 01 tháng 01 năm 1979, tuy nhiên cho đến nay quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước vẫn còn rất khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng thực tế của cả hai nước. Việt Nam luôn xuất siêu sang Colombia. Trong những năm gần đây hai bên có những bước tiến tích cực trong quan hệ thương mại song phương. Việt Nam cũng coi Colombia là đối tác quan trọng tại khu vực và sẵn sàng cùng Colombia thúc đẩy hợp tác để có các biện pháp thúc đẩy thương mại, phục hồi kinh tế và kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hai bên đã và đang phối hợp và duy trì ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế, diễn đàn đa phương và cơ chế hợp tác liên khu vực như Liên hợp quốc, Diễn đàn hợp tác Đông Á - Mỹ Latinh (FEALAC), hợp tác giữa ASEAN và Liên minh Thái Bình Dương (Pacific Alliance). Việc kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng tích cực là minh chứng rõ nét cho quan hệ thương mại song phương đang ngày càng được củng cố và tăng cường.

Năm 2023 đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư song phương khi lần đầu tiên hai nước thiết lập Ủy ban Hỗn hợp về Kinh tế Việt Nam – Colombia, tạo ra kênh đối thoại chính thức và toàn diện để định kỳ trao đổi, rà soát tình hình hợp tác, tháo gỡ vướng mắc và xác định các biện pháp thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư, mở ra cơ hội lớn cho việc thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và Colombia, đặc biệt trong các lĩnh vực như dệt may, nông sản, hàng điện tử và thực phẩm chế biến. Các thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực như nông nghiệp, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, văn hóa và giáo dục, du lịch và khoa học công nghệ cũng đã được thảo luận. Mặc dù quy mô thương mại và đầu tư hiện nay còn nhỏ nhưng các cơ hội phát triển trong tương lai là rất lớn. Việc triển khai các thoả thuận song phương và sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế Colombia sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng hợp tác kinh tế giữa hai quốc gia. Việt Nam với thế mạnh xuất khẩu hàng hóa tiêu dùng, công nghiệp chế biến và nông sản có thể tận dụng thị trường Mỹ Latinh để phát triển hơn nữa. Colombia với vị trí chiến lược tại khu vực Mỹ Latinh sẽ là cửa ngõ giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận các thị trường lớn như Mexico, Argentina và các quốc gia trong khu vực.

Hai nước có cơ cấu hàng hoá trao đổi thương mại tương đối đa dạng. Việt Nam xuất khẩu sang Colombia các mặt hàng như điện thoại, máy tính và linh kiện, giày dép, hàng dệt may, thuỷ sản, trong khi nhập khẩu từ Colombia các mặt hàng như gỗ và các sản phẩm gỗ, nguyên phụ liệu dệt may, nguyên phụ liệu dược phẩm… Đặc biệt, Việt Nam hiện là nguồn cung thủy sản của Colombia và Colombia nằm trong số các thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong khu vực đối với mặt hàng cá tra.

Kim ngạch thương mại giữa hai nước đã tăng trưởng ổn định, với xuất khẩu của Việt Nam sang Colombia chiếm tỷ lệ ngày càng cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước Mỹ Latinh.

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và Colombia vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong hợp tác kinh doanh như: khoảng cách địa lý xa xôi, chưa có tuyến vận tải hàng hoá trực tiếp, chi phí logistics cao, khác biệt về ngôn ngữ, thiếu thông tin thị trường. Bên cạnh đó, khủng hoảng kinh tế, xung đột địa chính trị và tác động kéo dài của đại dịch COVID-19 đã và đang gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với thương mại toàn cầu, trong đó có thương mại giữa Việt Nam và Colombia.

Năm 2022, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Colombia đạt 742 triệu USD, tăng 11,4% so với năm 2021 và tăng gấp đôi trong vòng 5 năm kể từ năm 2018.

Năm 2023, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 520,1 triệu USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Colombia đạt 520,1 triệu USD và không có số liệu ghi  nhận nhập khẩu từ Colombia. Tuy giá trị trao đổi hàng hóa của hai nước vẫn còn nhỏ nhưng Colombia là một trong số ít những nước trong khu vực Mỹ Latinh mà Việt Nam xuất siêu lớn nhất.

Trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu của ta sang thị trường này đạt 542,4 triệu USD, tăng 19,6 % so với cùng kỳ năm trước và cũng không ghi nhận  nhập khẩu từ Colombia.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Colombia gồm: máy móc và thiết bị điện, hàng thủy sản, xơ, sợi dệt các loại, hàng dệt, may mặc, giày dép, săm lốp…

Các mặt hàng nhập khẩu chính của Việt Nam từ Colombia gồm: cà phê, gia vị, gỗ và các sản phẩm từ gỗ, chất hoá học, thịt, phụ liệu may, sản phẩm bằng đồng, nguyên phụ liệu giày dép, chất dẻo…

4. Các Hiệp định đã ký kết và đang xây dựng

- Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu công vụ, hộ chiếu ngoại giao (2012)

- Biên bản ghi nhớ về hợp tác thương mại, đầu tư và công nghiệp (2023)

- Việt Nam và Colombia đang xây dựng và đàm phán Hiệp định hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Việt Nam – Colombia

Nguồn: Vụ Phát triển thị trường nước ngoài - Bộ Công Thương