1. Giới thiệu khái quát

- Tên nước: Cộng hòa Guatemala

- Thủ đô: Guatemala City. Ngày quốc khánh: ngày 15 tháng 09

- Vị trí địa lý: nằm ở khu vực Trung Mỹ, tiếp giáp Bắc Đại Tây Dương, El Salvador, Mexico, Honduras và Belize, tiếp giáp vịnh Honduras (thuộc biển Caribe).

- Diện tích: 108.889 km2

- Khí hậu: nhiệt đới, nóng ẩm ở những khu vực có độ cao thấp, mát mẻ tại những vùng núi cao.

- Dân số: 18.255.216 (năm 2024); Tỷ lệ tăng dân số: 1,49% (năm 2024);

- Tôn giáo: đạo Công giáo, đạo Tin lành, Tín ngưỡng thổ dân Maya.

- Hệ thống chính trị: thể chế Dân chủ Cộng hòa

+ Hành pháp: Tổng thống vừa là người đứng đầu Nhà nước vừa là người đứng đầu Chính phủ. Hội đồng Bộ trưởng do Tổng thống bổ nhiệm. Tổng thống và Phó Tổng thống do dân bầu cử, nhiệm kỳ kéo dài 4 năm

+ Lập pháp: Quốc hội đơn viện của nước Cộng hòa, gồm 158 ghế

+ Tư pháp: Tòa án Hiến pháp (gồm 5 thẩm phán và 5 thẩm phán thay thế do Quốc hội bầu ra, nhiệm kỳ 5 năm), Tòa án Tư pháp tối cao (gồm 13 người do Quốc hội bầu ra, nhiệm kỳ 5 năm)

- Tiền tệ: đồng Quetzal (GTQ)

- Ngôn ngữ: tiếng Tây Ban Nha.

- Tổng thống hiện tại là ông Bernardo Arevalo (nhiệm kỳ từ ngày 1 tháng 1 năm 2024); Phó Tổng thống là bà Karin Herrera (nhiệm kỳ từ ngày 1 tháng 1 năm 2024).

- Tỷ lệ thất nghiệp: 2,71% (năm 2023); 3,05% (năm 2022).

2. Tổng quan kinh tế Guatemala

Chính trị Guatemala dựa trên hình thức cộng hoà đại diện dân chủ tổng thống, theo đó Tổng thống Guatemala vừa là nguyên thủ quốc gia vừa là lãnh đạo Chính phủ và một hệ thống đa đảng phái. Quyền hành pháp thuộc Chính phủ. Quyền lập pháp do cả Chính phủ và Đại hội Cộng hoà đảm nhiệm. Tư pháp độc lập với hành pháp và lập pháp. Quốc hội Guatemala gồm 80 thành viên, được bầu theo phổ thông đầu phiếu, nhiệm kì 4 năm.

Kiều hối là nguồn thu quan trọng nhất của Guatemala. Guatemala là cửa vào của một trong những hành lang di cư lớn nhất thế giới (Mexico-Mỹ). Với vị trí địa lý và đặc điểm kinh tế của mình, Guatemala vừa là điểm xuất phát, điểm đến, và điểm dừng chân của những người di cư. Theo số liệu của Bộ ngoại giao Guatemala, khoảng 1,5 triệu người Guatemala (tương đương 10% tổng dân số) sinh sống ở nước ngoài, trong đó 1,3 triệu người định cư tại Mỹ, thế nhưng 60% trong số họ không có giấy tờ cư trú hợp pháp. Gần như toàn bộ số tiền kiều hối do kiều dân sinh sống tại Mỹ gửi về.

Lĩnh vực nông nghiệp chiếm 25% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), hai phần ba xuất khẩu và một nửa lực lượng lao động. Cà phê, đường và chuối là các mặt hàng xuất khẩu chính. Chế biến và xây dựng chiếm 20% GDP. Cũng đóng góp một phần quan trọng trong nền kinh tế là các khoản tiền gửi từ nước ngoài từ những người Guatemala đang làm việc tại Hoa Kỳ, chủ yếu là lao động bất hợp pháp và tạm thời.

Một số đặc điểm về kinh tế Guatemala:

- Tài nguyên: Dầu lửa, niken, gỗ hiếm, cá, thủy điện.

- Sản phẩm nông nghiệp: mía, ngô, chuối, cà phê, đậu, thảo quả; Gia súc, cừu, lợn, gà.

- Sản phẩm Công nghiệp: Đường, hàng dệt và may mặc, đồ gỗ, hoá chất, xăng dầu, kim loại, cao su, du lịch.

- Xuất khẩu: đường, cà phê, xăng dầu, may mặc, chuối, trái cây và rau quả, bạch đậu khấu, sản phẩm chế tạo, đá quý và kim loại, điện

- Đối tác xuất khẩu: Mỹ 34,9%, El Salvador 8.4%, Honduras 7.3%, Nicaragua 5%, Canada 4.6%, Mexico 4.3%, Costa Rica 4.1% (2023)

- Nhập khẩu: nhiên liệu, máy móc thiết bị vận tải, vật liệu xây dựng, ngũ cốc, phân bón, điện, khoáng sản, sản phẩm hóa học, nguyên liệu nhựa và sản phẩm Đối tác nhập khẩu: Mỹ 38,3%, Trung Quốc 13,4%, Mexico 11,8%, El Salvador 4,9% (2023)

3. Quan hệ kinh tế-thương mại và đầu tư với Việt Nam

Cho đến nay, quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Guatemala vẫn dừng ở xuất nhập khẩu hàng hoá. Việt Nam xuất siêu sang thị trường này.

Năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang Guatemala đạt 306 triệu USD, nhập khẩu chỉ đạt 6,1 triệu USD, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 312,1 triệu USD.

Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Guatemala các mặt hàng: đồ gia dụng, thuỷ sản, sản phẩm dệt may, thủy sản, máy tính, điện tử và linh kiện điện tử, túi xách, ví, vali, mũ, ô, dù, xơ sợi dệt các loại,…

Mặc dù thương mại giữa hai nước không quá lớn nhưng sự hợp tác trong lĩnh vực nông sản và các mặt hàng chế biến sẵn vẫn đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ kinh tế. Trong tương lai Việt Nam và Guatemala cũng có thể hợp tác thêm trong lĩnh vực đầu tư, đặc biệt là trong ngành nông nghiệp và chế biến thực phẩm, giúp tăng trưởng thương mại và thúc đẩy quan hệ kinh tế.