Trong bối cảnh toàn cầu hóa đang đối mặt với những rào cản thương mại gia tăng, biến động địa chính trị và cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia lớn, Thụy Điển đã công bố một chiến lược công nghiệp toàn diện nhằm đảm bảo vị thế quốc gia là trung tâm đổi mới và công nghệ hàng đầu thế giới. Chiến lược này không chỉ là phản ứng chính sách trước thách thức toàn cầu, mà còn là một lời khẳng định mạnh mẽ cho tương lai của nền công nghiệp Thụy Điển trong thời đại chuyển đổi xanh và số hóa.
Bối cảnh ra đời của chiến lược
Thụy Điển vốn là một quốc gia có nền công nghiệp định hướng đổi mới mạnh mẽ, với truyền thống dẫn đầu trong các lĩnh vực như công nghệ sạch, kỹ thuật cơ khí chính xác, ICT và dược phẩm. Tuy nhiên, lợi thế cạnh tranh này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi hai yếu tố chính:
- Sự gia tăng của các chính sách bảo hộ thương mại: Nhiều quốc gia đang áp dụng trợ cấp lớn và rào cản thuế quan nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, gây mất cân bằng trong cạnh tranh toàn cầu.
- Áp lực từ chuyển đổi công nghệ và bất ổn địa chính trị: Doanh nghiệp Thụy Điển phải đối mặt với nhu cầu đổi mới nhanh chóng, trong khi vẫn đảm bảo tính bền vững và khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.
Mục tiêu chiến lược
Chiến lược được thiết kế nhằm xây dựng một “ngành công nghiệp công nghệ dẫn đầu và có sức cạnh tranh”, thông qua việc củng cố các điều kiện nền tảng cho doanh nghiệp phát triển, đồng thời định hướng rõ cho đầu tư công vào các lĩnh vực có giá trị chiến lược cao. Theo lời Bộ trưởng Năng lượng, Kinh doanh và Công nghiệp – bà Ebba Busch, đây là bước đi quan trọng để "xây dựng một Thụy Điển mạnh hơn trong tương lai".
Bộ trưởng Tài chính Elisabeth Svantesson cũng nhấn mạnh mối liên kết giữa tăng trưởng công nghiệp và khả năng tài chính của nhà nước, cho rằng thúc đẩy năng lực cạnh tranh sẽ giúp Thụy Điển duy trì hệ thống phúc lợi và đầu tư quốc phòng trong bối cảnh thách thức an ninh ngày càng gia tăng.
Bốn trụ cột hành động của chiến lược
Chiến lược công nghiệp 2025 được xây dựng xoay quanh bốn trụ cột chính, kết nối từ nghiên cứu tới triển khai thực tế:
(1) Nghiên cứu và đổi mới sáng tạo để dẫn đầu công nghệ
- Tăng cường đầu tư vào các cụm công nghệ xuất sắc (excellence clusters) và các lĩnh vực công nghệ chiến lược.
- Cơ quan đổi mới Vinnova được giao nhiệm vụ chủ đạo trong việc triển khai các sáng kiến này.
- Đây được coi là cải cách lớn nhất về chính sách công nghệ và đổi mới trong một thập kỷ.
(2) Tăng khả năng chống chịu và đảm bảo chuẩn bị cung ứng
- Trong một thế giới đầy bất ổn, việc đảm bảo tự chủ công nghệ và nguồn cung nguyên liệu đầu vào trở nên sống còn.
- Các biện pháp nâng cao khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và bảo vệ chiến lược quốc gia được lồng ghép trong các chương trình công nghiệp.
(3) Chia sẻ rủi ro và tài chính cho ngành công nghiệp chuyển đổi
- Cải thiện khả năng tiếp cận vốn và chia sẻ rủi ro đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới và công nghệ cao.
- Chính phủ xem đây là điều kiện tiên quyết để thu hút doanh nghiệp mới và khuyến khích các công ty hiện tại mở rộng quy mô hoạt động tại Thụy Điển.
(4) Tạo lập các điều kiện nền tảng ổn định cho ngành công nghiệp
- Bao gồm cải thiện cơ sở hạ tầng, hệ thống thuế và thủ tục hành chính.
- Một trong những điểm nhấn là đơn giản hóa quy trình cấp phép môi trường, vấn đề từng được doanh nghiệp phản ánh là rào cản lớn khi muốn đầu tư vào các lĩnh vực xanh hoặc phát triển dự án mới.
- Sáng kiến “một cửa” (one-stop shop) cho xử lý hồ sơ môi trường được đề xuất để đảm bảo thời gian xử lý dự án trong khung thời gian hợp lý và minh bạch.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt và chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc, chiến lược công nghiệp 2025 của Chính phủ Thụy Điển được đánh giá là bước đi chủ động và dài hạn. Chiến lược không chỉ tập trung vào đổi mới công nghệ, mà còn tạo ra hệ sinh thái thuận lợi cho đầu tư, sản xuất và tăng trưởng xanh. Qua đó, Thụy Điển kỳ vọng tiếp tục duy trì vị thế là một trong những nền công nghiệp đổi mới hàng đầu thế giới.
