Ngành xuất khẩu cá tra Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tốt trong năm này nhờ vào nhu cầu tăng từ các thị trường chính, đặc biệt là Trung Quốc. Thậm chí cơ hội cho đẩy mạnh xuất khẩu cá tra còn lớn hơn nữa khi diễn ra chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ.
Cá tra Việt Nam là mặt hàng có giá trị xuất khẩu lớn thứ hai của ngành thủy sản, sau tôm. Nhưng sản xuất trong nước đã khiến ngành này chiếm vị trí trọng yếu trong bất kỳ chiến lược phát triển nào của ngành thủy sản.
Tình hình hiện nay, khi chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ leo thang có thể ảnh hưởng trực tiếp tới các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Theo Tổng thư ký hiệp hội sản xuất và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, VASEP, ông Trương Đình Hòe, ngành thủy sản có thể chưa chịu ảnh hưởng ngay lập tức từ chiến tranh thương mại, Trung Quốc và Việt Nam cũng không phải là đối thủ cạnh tranh trực tiếp trong xuất khẩu thủy sản vào thị trường Mỹ và họ nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu.
Việt Nam nhiều khả năng sẽ đạt 2 tỷ USD từ xuất khẩu cá tra trong năm nay. Tuy rằng các đơn hàng sang Mỹ giảm sau khi Mỹ áp mức thuế chống bán phá giá cao hơn trong tháng 3 năm nay. Việt Nam thực tế đã tăng thu từ xuất khẩu cá tra lên 19.3% trong 7 tháng đầu năm với tổng giá trị từ các đơn hàng đạt 1.2 tỷ USD.
Trong tháng 7, Mỹ vượt Trung Quốc để một lần nữa trở thành nước nhập khẩu cá tra lớn nhất từ Việt Nam, với kim ngạch 58.5 triệu USD, cao hơn kim ngạch của Trung Quốc 38.4 triệu USD. Tính chung trong 7 tháng xuất khẩu sang Mỹ đạt 255.3 triệu USD, tăng 15.6% so với cùng kỳ năm 2017.
Các công ty xuất khẩu cá tra Việt Nam cho rằng, chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hiện không đáng lo ngại, ít nhất là đối với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ. Vì theo Vĩnh Hoàn, công ty xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam, dù các điều kiện ngặt nghèo về chất lượng sản phẩm nhưng từ lâu các công ty Việt Nam đang xuất khẩu sang Mỹ đều đã chuẩn bị kỹ và nâng cao chất lượng sản phẩm. Mỹ vẫn sẽ là thị trường lớn nhất của công ty này.
Trong dài hạn, thậm chí các công ty Việt Nam còn nhìn thấy nhiều cơ hội xuất khẩu sang Trung Quốc hơn Mỹ đặc biệt là trong điều kiện chiến tranh thương mại leo thang. Giá nhập khẩu sản phẩm thủy sản của Mỹ tại Trung Quốc tăng do thuế cao. Cá tra không phải là sản phẩm thay thế cho sản phẩm thủy sản Mỹ, nhưng nếu giá cao hơn, có thể cá tra sẽ là lựa chọn cho người tiều dùng Trung Quốc muốn mua sản phẩm với giá thấp hơn.
Năm ngoái, lần đầu tiên Trung Quốc vượt Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất sản phẩm cá tra Việt Nam và thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc với cá tra đang tăng lên. Trong 7 tháng đầu năm 2018, Việt Nam xuất khẩu 289.8 triệu USD cá tra sang Trung Quốc, tăng 40.6% so với cùng kỳ năm trước.
Trung Quốc ưa chuộng các loại cá sông và cá nguyên con. Họ có thể sẽ sẵn sàng chi cho các sản phẩm thủy sản có chất lượng tương đương đã xuất khẩu sang thị trường Mỹ hay EU. Đây là cơ hội tốt cho cá tra Việt Nam. Tuy nhiên, qua đó cũng cần thấy rằng ngành cá tra Việt Nam luôn cần định hướng đặt thị trường Mỹ, châu Âu là những thị trường quan trọng nhất, đáp ứng được yêu cầu của họ là tiêu chuẩn, động lực để đẩy mạnh sang các thị trường khác. Một nguyên nhân khác để đặt trong tâm vào thị trường Mỹ là do người mua tại đây sẵn sàng trả cao hơn so với những thị trường khác.
Bên cạnh đó, khi chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ tăng lên. Vị trí cung cấp các sản phẩm cá da trơn sẽ khác đi, nhu cầu cá rô phi Trung Quốc của Mỹ thực tế cũng đã giảm từ 2 năm trước. Theo đó, các nhà xuất khẩu Việt Nam cho rằng vị trí của Việt Nam trong xuất khẩu cá tra tại Mỹ sẽ vững vàng hơn, trong khi cơ hội tại thị trường Trung Quốc lại được mở rộng hơn.
