Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển cung cấp các yêu cầu bổ sung cần thiết khi xuất khẩu ca cao sang thị trường Bắc Âu.
Yêu cầu chất lượng
Nếu muốn tiếp cận thị trường hạt ca cao tại thị trường Bắc Âu, cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng của người mua. Những tiêu chuẩn chất lượng này đặc biệt cao trong phân khúc đặc sản dành cho hạt ca cao hương vị hảo hạng.
Người mua ở Bắc Âu và các nơi khác hiện đang đánh giá chất lượng và hương vị của hạt ca cao theo những cách khác nhau và thường sử dụng kết hợp hai hoặc nhiều phương pháp. Hướng dẫn Hạt ca cao: Yêu cầu chất lượng của ngành công nghiệp socola và ca cao đưa ra các khuyến nghị về trồng ca cao, thực hành sau thu hoạch và các phương pháp đánh giá chất lượng góp phần tạo nên chất lượng ca cao.
Các phương pháp đánh giá chất lượng ca cao khác và các tiêu chuẩn ca cao quốc tế thường được các nhà sản xuất socola và thương nhân ca cao sử dụng bao gồm:
• Tiêu chuẩn ISO về phân loại và lấy mẫu hạt ca cao;
• The Fine Cacao and Chocolate Institute (FCCI): kiểm tra trang web của họ và liên hệ với FCCI để biết quy trình lấy mẫu và biểu mẫu phân loại của họ;
• Đánh giá di truyền ca cao của Heirloom Cacao Preservation để xác định và định giá ca cao cũng như hương vị của nó;
• Hướng dẫn nếm thử và đánh giá chất lượng của Equal Exchange/TCHO để đánh giá chất lượng ca cao trong chuỗi giá trị
Yêu cầu bổ sung về an toàn thực phẩm
Người mua ở Bắc Âu thường yêu cầu đảm bảo thêm về an toàn thực phẩm. Liên quan đến quy trình sản xuất và chế biến, cần lưu ý các điểm sau:
• Thực hành nông nghiệp tốt (GAPs): Tiêu chuẩn chính cho thực hành nông nghiệp tốt được cung cấp bởi GLOBALG.A.P. Đây là tiêu chuẩn tự nguyện phục vụ cho việc chứng nhận quy trình sản xuất nông nghiệp an toàn và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Lưu ý rằng các tổ chức chứng nhận như Rainforest Alliance/UTZ thường đưa GAP vào các tiêu chuẩn của họ;
• Hệ thống quản lý chất lượng (QMS): Một hệ thống dựa trên Phân tích mối nguy và các điểm kiểm soát tới hạn (HACCP) thường là tiêu chuẩn tối thiểu cần có ở cấp độ lưu trữ và xử lý hạt ca cao. Nếu xuất khẩu các sản phẩm ca cao bán thành phẩm, một số người mua cũng sẽ yêu cầu có các chứng nhận cho các cơ sở sản xuất, chẳng hạn như Tiêu chuẩn nổi bật quốc tế: Thực phẩm (IFS), Chứng nhận hệ thống an toàn thực phẩm (FSSC 22000) và Tiêu chuẩn toàn cầu của Hiệp hội bán lẻ Anh (BRC).
Lưu ý rằng thị trường Bắc Âu thường nghiêm ngặt hơn về các phép đo an toàn thực phẩm so với các thị trường khác. Ví dụ: để đáp ứng mối lo ngại của người tiêu dùng về mức độ thuốc trừ sâu có trong thực phẩm, các cửa hàng Coop, Lidl và Aldi của Đan Mạch đã yêu cầu các nhà cung cấp của họ cao hơn các yêu cầu pháp lý của EU về mức độ thuốc trừ sâu tối đa vào năm 2019. Lidl đặt tiêu chuẩn dư lượng thuốc trừ sâu 66%, Coop 50% và Aldi 20%–30% dưới giới hạn áp dụng.
Thỏa thuận xanh châu Âu
Ngoài những sáng kiến của công ty này, còn có những phát triển ở cấp độ châu Âu. EU đang thực hiện cái gọi là Thỏa thuận xanh châu Âu (EGD), nhằm mục đích làm cho khí hậu châu Âu trung hòa vào năm 2050. EGD là một kế hoạch hành động rộng lớn; một trong những nền tảng là chiến lược 'Từ trang trại đến bàn ăn', nhằm mục đích tạo ra một hệ thống thực phẩm lành mạnh và bền vững hơn.
Để đạt được điều này, Ủy ban châu Âu đã trình bày dự thảo quy định về Thẩm định về Tính bền vững của doanh nghiệp vào tháng 2 năm 2022. Quy định này yêu cầu các công ty lớn ở châu Âu giảm thiểu tác động đến nhân quyền và môi trường trong chuỗi cung ứng quốc tế của họ. Các thành viên trong ngành của Hiệp hội Ca cao châu Âu (ECA) và Hiệp hội Công nghiệp socola, bánh quy và bánh kẹo châu Âu (CAOBISCO) ủng hộ phương pháp thẩm định bắt buộc trên toàn EU.
Vào tháng 11 năm 2021, Liên minh Châu Âu đề xuất lệnh cấm nhập khẩu các mặt hàng có liên quan đến nạn phá rừng. Những người mua ca cao, cà phê, đậu nành, thịt bò, dầu cọ và gỗ ở châu Âu cần chỉ rõ nguồn gốc của những sản phẩm này cho các cơ quan quản lý quốc gia để chứng minh rằng chúng không phá rừng. Các cuộc đàm phán về luật cuối cùng dự kiến sẽ diễn ra vào cuối năm 2022. Quy định mới này sẽ gây áp lực lên việc triển khai các hệ thống truy xuất nguồn gốc trong chuỗi giá trị quốc tế. Người mua châu Âu sẽ chuyển một số tác động của các quy định này lên các nhà cung cấp và/hoặc nhà xuất khẩu ca cao.
Trong tháng 12/2022, EU đã đạt được thoả thuận cấm nhập khẩu một số sản phẩm trong trường hợp chúng được coi là góp phần thúc đẩy nạn phá rừng. Theo dự luật mới, các sản phẩm nằm trong danh sách bị cấm gồm dầu cọ, gia súc, đậu nành, cà phê, cacao, gỗ và cao su, được xác định là những yếu tố thúc đẩy nạn phá rừng nếu có xuất xứ từ vùng đất rừng bị tàn phá sau tháng 12/2020.
Các công ty nhập khẩu sẽ phải chứng minh sản phẩm không liên quan đến hoạt động phá rừng và phải chứng minh được thông tin địa lý chính xác về vùng đất xuất xứ của sản phẩm.
Những luật này sẽ có tác động đáng kể đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các nước sản xuất ca cao. Người mua sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn và một phần trách nhiệm tuân theo các luật này sẽ chuyển sang cho nhà cung cấp. Do đó, nhu cầu về trách nhiệm giải trình, khả năng truy xuất nguồn gốc và tính minh bạch sẽ tăng lên trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Các công ty trong chuỗi cung ứng sẽ cần tạo ra và chia sẻ thông tin tốt hơn. Và việc giám sát tốt hơn các tác nhân trong chuỗi cung ứng sẽ là cần thiết, đặc biệt là những tác nhân ở nơi xuất xứ sản phẩm.
Để đảm bảo ca cao không bị phá rừng, EU sẽ mô tả các quốc gia sản xuất là có rủi ro thấp, tiêu chuẩn hoặc cao thông qua một hệ thống định chuẩn. Các yêu cầu truy xuất nguồn gốc sẽ phụ thuộc vào mức độ rủi ro của quốc gia. Các khu vực rủi ro cao sẽ phải đáp ứng nhiều yêu cầu thẩm định hơn các khu vực rủi ro thấp.
Ví dụ, các nhà sản xuất, nhà xuất khẩu và những người tham gia thị trường khác có tiêu chuẩn môi trường cao, thông qua các biện pháp như nông lâm kết hợp và nông nghiệp tái tạo, có lợi thế rõ ràng. Tương tự, các doanh nghiệp có tiêu chuẩn xã hội cao như định giá hợp lý và bình đẳng giới, cũng như kiểm soát chuỗi cung ứng chặt chẽ hơn, sẽ nổi bật.
Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp
Người mua châu Âu đang ngày càng quan tâm đến các vấn đề xã hội và môi trường. Những vấn đề này, cả những vấn đề được pháp luật giải quyết cụ thể cũng như các khía cạnh bổ sung, đều được đề cập trong quy tắc ứng xử của các công ty nhập khẩu và/hoặc nhà bán lẻ. Các khía cạnh bền vững sau đây đang được chú ý nhiều hơn trên thị trường ca cao châu Âu:
• Đạo đức kinh doanh;
• Trách nhiệm xã hội, chẳng hạn như phúc lợi của nông dân và công nhân cơ sở chế biến và thu nhập đủ sống;
• Trách nhiệm môi trường, chẳng hạn như tính trung lập carbon, tác động đến đa dạng sinh học địa phương và nạn phá rừng.
Người mua ở châu Âu sẽ yêu cầu tuân thủ quy tắc ứng xử về Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đây có thể là quy tắc ứng xử của riêng hoặc dựa trên các sáng kiến bên ngoài như Sáng kiến tuân thủ xã hội trong kinh doanh (BSCI) hoặc Kiểm toán thương mại có đạo đức của các thành viên Sedex (SMETA). Việc áp dụng các tiêu chuẩn này phổ biến nhất đối với các nhà nhập khẩu và bán lẻ quy mô lớn.
Quy tắc ứng xử cũng có thể ảnh hưởng đến nhà cung cấp. Các yêu cầu phổ biến bao gồm ký kết quy tắc ứng xử của nhà cung cấp, trong đó tuyên bố thực hiện công việc kinh doanh một cách có trách nhiệm, nghĩa là nhà nhà cung cấp tôn trọng luật lao động và môi trường địa phương, không liên quan đến tham nhũng và lao động trẻ em, v.v. Những khía cạnh này cũng được điều tra thêm trong các cuộc kiểm toán của công ty do người mua hoặc người mua tiềm năng thực hiện.
Yêu cầu bền vững bổ sung
Trách nhiệm doanh nghiệp và tính bền vững đã trở nên rất quan trọng trong toàn bộ ngành ca cao châu Âu, và thậm chí còn hơn thế nữa ở Bắc Âu. Tất cả các công ty hàng đầu hoạt động trong thị trường socola, chẳng hạn như Axfood (Thụy Điển) và NAF Trading (Đan Mạch), đều có các chính sách bền vững nêu bật mối quan hệ của họ với nông dân, tính minh bạch trong hoạt động cũng như tác động xã hội và môi trường của họ ngay từ đầu.
Là một nhà xuất khẩu, việc áp dụng các quy tắc ứng xử hoặc chính sách bền vững liên quan đến tác động môi trường và xã hội của công ty có thể mang lại lợi thế cạnh tranh. Nói chung, có khả năng người mua yêu cầu tuân thủ quy tắc ứng xử của riêng họ và điền vào bảng câu hỏi của nhà cung cấp về các hoạt động phát triển bền vững.
Các tiêu chuẩn chứng nhận thường là một phần trong chiến lược phát triển bền vững của thương nhân, nhà chế biến ca cao, nhà sản xuất socola và nhà bán lẻ. Do đó, một tiêu chuẩn như Rainforest Alliance/UTZ ngày càng trở nên quan trọng trong thị trường ca cao phổ thông. Hơn 60 tác nhân trong chuỗi cung ứng ca cao đang hoạt động ở Bắc Âu được Rainforest Alliance/UTZ chứng nhận, hầu hết trong số họ ở Thụy Điển và Đan Mạch.
Mặc dù không phổ biến ở Bắc Âu, nhưng nhà nhập khẩu có thể tái xuất ca cao hoặc các sản phẩm ca cao đã chế biến sang các điểm đến khác ở châu Âu. Những người mua khác này sẽ đẩy các yêu cầu của họ tới những người chơi khác trong chuỗi cung ứng. Điều này có thể làm tăng việc áp dụng các chứng nhận hoặc tiêu chuẩn cụ thể, tùy thuộc vào thị trường cuối cùng và kênh thị trường được sử dụng.
Các sáng kiến nhằm phát triển các biện pháp ràng buộc về mặt pháp lý đối với việc sử dụng ca cao bền vững ở cấp độ EU đang được tiến hành. Ủy ban Châu Âu đang nghiên cứu các luật về thẩm định để bảo vệ và phục hồi các khu rừng toàn cầu. Các quy định này có hiệu lực từ năm 2022. Các luật này sẽ bao gồm các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động của việc tiêu thụ của EU đối với ngành ca cao, vốn được coi là mặt hàng có nguy cơ phá rừng. Các công ty ca cao lớn nhất như Barry Callebaut, Mars và Mondelez ủng hộ lời kêu gọi EU áp dụng các quy định thẩm định. Sau khi đi vào hoạt động, người mua có thể tải xuống một số yêu cầu quy định cho các nhà cung cấp và xuất khẩu ca cao. Liên minh châu Âu cũng có kế hoạch thúc đẩy sản xuất ca cao bền vững ở Bờ Biển Ngà, Ghana và Cameroon, cung cấp các cơ hội đào tạo cũng như các yêu cầu cụ thể cho các nhà xuất khẩu từ các quốc gia này.
Nhãn hữu cơ EU
Bắc Âu là một thị trường quan trọng đối với ca cao hữu cơ. Để tiếp thị ca cao hữu cơ tại thị trường Bắc Âu, trước hết phải tuân thủ các quy định của EU về sản xuất và ghi nhãn hữu cơ. Có được nhãn hữu cơ của EU là yêu cầu pháp lý tối thiểu để tiếp thị ca cao hữu cơ ở EU.
Lưu ý rằng quy định hữu cơ mới của EU có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021. Điều này có nghĩa là các nhà sản xuất ở các nước thứ ba sẽ phải tuân thủ cùng một bộ quy tắc như những nhà sản xuất ở EU. Ngoài ra, việc kiểm tra sản xuất hữu cơ và các sản phẩm hữu cơ đã trở nên chặt chẽ hơn để ngăn chặn gian lận.
Trước khi tiếp thị hạt ca cao hữu cơ, tổ chức chứng nhận được công nhận phải kiểm tra các cơ sở trồng trọt và chế biến. Tham khảo danh sách các tổ chức kiểm soát được công nhận do EU ban hành để đảm bảo làm việc với tổ chức chứng nhận được công nhận.
Lưu ý rằng tất cả các sản phẩm hữu cơ nhập khẩu vào EU phải có Giấy chứng nhận kiểm tra (COI) điện tử phù hợp. Các COI này phải được cấp bởi các cơ quan kiểm soát trước khi lô hàng khởi hành. Nếu điều này không được thực hiện, sản phẩm sẽ không thể được bán dưới dạng sản phẩm hữu cơ ở EU và sẽ được bán dưới dạng sản phẩm thông thường. COI có thể được hoàn thành bằng cách sử dụng Hệ thống chuyên gia và kiểm soát thương mại điện tử của Ủy ban châu Âu (TRACES).
Nhãn hữu cơ quốc gia ở Bắc Âu
KRAV của Thụy Điển, một hiệp hội có tiêu chuẩn và nhãn hiệu riêng chứng nhận khoảng 80% sản phẩm hữu cơ trong nước. Các tiêu chuẩn KRAV được điều chỉnh cho phù hợp với các tiêu chuẩn của IFOAM và trong một số trường hợp, chúng còn khắt khe hơn các tiêu chuẩn của EU. Nhìn chung, KRAV được người tiêu dùng ở Thụy Điển biết đến nhiều hơn, mặc dù nghĩa vụ phải có logo hữu cơ của EU trên tất cả các sản phẩm hữu cơ được bán ở EU cũng đã làm tăng khả năng nhận diện logo của EU.
Đan Mạch có một nhãn sinh thái thuộc sở hữu nhà nước được gọi là logo hữu cơ của Đan Mạch hoặc dấu Ø màu đỏ. Ca cao được chứng nhận theo luật hữu cơ của EU, sau đó được chế biến thêm, đóng gói hoặc dán nhãn tại một công ty Đan Mạch và được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, có thể được dán nhãn Ø, bên cạnh logo của EU. Hơn 95% người tiêu dùng Đan Mạch quen thuộc với dấu Ø màu đỏ và khoảng 90% rất tin tưởng vào nhãn Ø.
Logo hữu cơ quốc gia chính thức của Na Uy là nhãn Ø, do Debio, hiệp hội canh tác hữu cơ quốc gia của Na Uy cấp. Nhãn Ø của Debio có thể được áp dụng cho các sản phẩm nhập khẩu được chứng nhận bởi một cơ quan được công nhận tại quốc gia xuất xứ, theo các quy tắc và quy định của Na Uy.
Thương mại công bằng
Thị trường ca cao thương mại công bằng đang phát triển ở Bắc Âu. Tiêu chuẩn thương mại công bằng phổ biến nhất tại thị trường Bắc Âu là Fairtrade, có tổ chức chứng nhận được công nhận là FLOCERT. Một tiêu chuẩn thương mại công bằng khác ít phổ biến hơn đặc biệt ở thị trường Thụy Điển là SPP.
