Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan đã gọi việc tăng giá trái cây và rau quả quá mức gần đây là “khủng bố”, ông tuyên bố việc bán hàng được thực hiện từ ngày 11 tháng 2 bởi một số thành phố trên cả nước sẽ giúp kiểm soát thị trường.
Những ngày gần đây, giá cà tím, cà chua, khoai tây và dưa chuột bắt đầu leo thang. Tổng thống Erdoğan gọi đây là một “cuộc tấn công khủng bố”. Ông ví cuộc đấu tranh của chính phủ với việc tăng giá lương thực với cuộc chiến chống khủng bố. Ông xác định sự gia tăng của giá lương thực là chiêu trò được tung ra đối với Thổ Nhĩ Kỳ và sẽ không cho phép phát động “khủng bố” và giá cả sẽ giảm một nửa. Tổng thống cũng cho biết chính phủ đã có hành động chống lại những kẻ đứng sau vụ khủng bố thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng, giống như cách họ đột kích các hang động khủng bố ở vùng núi Cudi, Gabar và Tendürek ở phía đông Thổ Nhĩ Kỳ để chống lại đảng bất hợp pháp PKK.
Các điểm bán hàng trực tiếp của thành phố cho các loại trái cây và rau quả, nhằm loại bỏ người trung gian giữa nhà sản xuất và khách hàng, bắt đầu hoạt động vào ngày Thứ hai (11/2) tại 50 địa điểm ở Istanbul và 15 địa điểm ở Ankara. Sáng kiến này bắt đầu được thực hiện sau khi Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan và các thành viên khác trong nội các tuyên bố sẽ cắt giảm mức tăng giá lương thực – cấu phần chính của tỷ lệ lạm phát tràn lan của Thổ Nhĩ Kỳ, đứng ở mức 20,3% trong năm 2018 - một phần bị đổ lỗi cho những kẻ đầu cơ và trục lợi.
Ngày Chủ nhật (10/2) Tổng thống Erdoğan cho rằng giá lương thực tăng đã biến thành công cụ bị khai thác chống lại nhân dân, hứa hẹn sẽ ngăn chặn những kẻ "khủng bố" thị trường bán buôn. Bộ trưởng Thương mại Ruhsar Pekcan cũng cho biết Bộ này đã phát hiện mức tăng giá hơn 800% giữa các giao dịch mua từ nhà sản xuất đến bán cho khách hàng. Bà Pekcan nói thêm rằng 88 công ty đã bị phạt hơn 2 triệu lira Thổ Nhĩ Kỳ (TL). Bà Bộ trưởng cho biết các quan chức đã tiến hành kiểm tra tại các chợ bán buôn rau quả ở các tỉnh Istanbul, Ankara, Antalya, Mersin và Adana vào ngày 26 tháng 2 và đã xử phạt 76 công ty khác khoảng 810.000 TL vì bán các sản phẩm chưa đăng ký và các vi phạm bất thường khác.
Theo một thông báo từ Tòa Thị chính thành phố Istanbul (IBB), 50 điểm bán hàng đã bắt đầu hoạt động tại các địa điểm trung tâm của 34 quận nội thành. Các điểm bán hàng, sẽ bắt đầu bằng cách bán bảy loại rau, sẽ được mở cho dịch vụ trong suốt cả tuần từ 10 giờ sáng đến 7 giờ tối. Các điểm bán hàng sẽ không được triển khai tại các huyện Adalar, Arnavutköy, Çirthca, Silivri và Şile vì các huyện này vẫn có một lượng lớn sản xuất nông nghiệp.
Tổng thư ký IBB, ông Hayri Baraçlı , nói rằng thực phẩm, được mua từ các hợp tác xã nông nghiệp từ các khu vực khác nhau, sẽ được cung cấp miễn là có nhu cầu từ người dân và các biện pháp cần thiết cho hậu cần đã được thực hiện. Ông nói thêm rằng sẽ có giới hạn trong việc mua hàng là 3 kg cho mỗi mặt hàng vì những điểm này không thực hiện bán sỉ và nhằm mục đích tiếp cận càng nhiều người càng tốt. Các điểm bán hàng của IBB sẽ sử dụng túi giấy hoặc túi vải như một phần trong nỗ lực mới nhất của Thổ Nhĩ Kỳ để hạn chế việc sử dụng túi nhựa.
Tòa Thị chính thành phố Ankara (ABB) cũng cho biết trong một tuyên bố rằng số lượng điểm bán hàng sẽ sớm được tăng lên 30. Giá tại Ankara thấp hơn đáng kể so với mức trung bình của Thổ Nhĩ Kỳ trong tháng 1 do Viện thống kê Thổ Nhĩ Kỳ (TurkStat) tính toán. Theo đó, 1 kg hành tây được bán cho 2 TL tại các điểm bán hàng trực tiếp của Ankara, so với mức giá trung bình tháng 1 là 4,9 của TL (tương đương với gần 1 USD). Đối với cà chua, 1 kg được bán cho 3 TL, chỉ một nửa mức giá trung bình 6 TL tháng trước. Thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ sẽ được chấp nhận tại các điểm bán hàng ở cả hai thành phố.
Việc vận chuyển đến các thành phố cũng rất quan trọng vì TurkStat gần đây đã cập nhật phương pháp tính tỷ lệ lạm phát, và tỷ lệ thực phẩm và đồ uống không cồn hiện đang có tỷ trọng lớn hơn. Dữ liệu của cho thấy mức tăng trong cùng loại là 6,43% trong tháng 1, có thể đẩy tỷ lệ lạm phát thực phẩm cuối năm lên 31% nếu xu hướng hiện tại tiếp tục,.
Theo dữ liệu chính thức mới nhất của TurkStat, giá thực phẩm đã tăng 6,43% trong tháng 1 so với tháng trước. Mức tăng hàng năm là 30,7%. Tháng trước, giá rau và trái cây tươi đã tăng 29,7% trên cơ sở hàng tháng trong khi mức tăng hàng năm cho các mặt hàng đó là 64%, cao hơn đáng kể so với mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ (CBRT) là 13%. Vào tháng 1, lạm phát lương thực đạt mức cao nhất trong 20 năm. Tuy nhiên, nếu lạm phát thực phẩm là như tháng 12, thì lạm phát hàng đầu, trên thực tế, sẽ giảm 0,43% trên cơ sở hàng tháng và lạm phát hàng năm sẽ là 18,85%, Bộ trưởng Tài chính và Tài chính của Berat Albayrak cho biết vào tuần trước . Ông Albayrak cũng thông báo rằng ngân hàng thuộc nhà nước , Ziraat Bankasi, sẽ công bố các chi tiết của một gói được thiết kế để hỗ trợ canh tác nhà kính vào ngày 8/2. Một số siêu thị đã ngừng bán các mặt hàng rau quả để tránh bị coi là chống đối với chính sách bình ổn của chính phủ, trong khi đó Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã tạm thời miễn thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng để giảm giá bán lẻ trên thị trường.
Chi phí nhiên liệu và phân bón tăng lên do sự mất giá của đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ, giảm sản lượng, tăng số lượng và cường độ của thiên tai và thiếu hành động để điều tiết thị trường thường được coi là nguyên nhân chính của giá lương thực cao.
Các điểm bán hàng thành phố là phổ biến ở Thổ Nhĩ Kỳ trong những năm 1960 và 1970, khi khái niệm siêu thị chưa tồn tại tại Thổ Nhĩ Kỳ này. Đặc biệt là vào những năm 1970, những điểm bán hàng này tỏ ra quan trọng đối với dân số đô thị của đất nước do thiếu hụt hàng tiêu dùng trong bối cảnh hỗn loạn chính trị gây ra bởi các cuộc đụng độ bạo lực và vũ trang giữa các nhóm cực hữu và cực hữu và nền kinh tế sụp đổ. Một trong những điểm bán hàng nổi tiếng nhất của thành phố này là Tansaş, một sự pha trộn giữa các từ tiếng Thổ Nhĩ Kỳ "tanzim" (tổ chức) và "satış”(bán hàng), hiện đang được sử dụng để chỉ các điểm bán hàng của thành phố. Tansaş được thành lập ở tỉnh miền tây của Izmir vào đầu những năm 1970 với tư cách là giám đốc thành phố và đăng ký làm công ty vào năm 1986 để hoạt động như một chuỗi siêu thị. Nhanh chóng trở thành một trong những nhà bán lẻ lớn nhất ở khu vực Aegean, sau đó vào năm 1990, nó đã được tư nhân hóa. Tansas đã được mua lại hoàn toàn bởi nhà bán lẻ Migros vào năm 2005, được định vị lại thành một thương hiệu khu vực vào đầu những năm 2010 và thương hiệu này sau đó đã bị ngừng hoàn toàn.
Tổng hợp từ Hurriyet và Sabah