Quyết định gần đây của Liên minh Châu Âu (EU) về việc áp đặt thêm thuế quan đối với ô tô điện sản xuất tại Trung Quốc đã dấy lên những lo ngại về một cuộc chiến tranh thương mại sắp xảy ra giữa EU và Trung Quốc. Dưới đây là những yếu tố chính góp phần vào tình hình này.
1. Phê duyệt thuế quan: Vào ngày thứ Sáu vừa qua, các quốc gia thành viên EU đã phê duyệt thuế quan bổ sung lên tới 35,3% đối với ô tô điện sản xuất tại Trung Quốc, bên cạnh thuế quan hiện tại là 10%. Quyết định này theo sau một cuộc điều tra cho thấy việc Trung Quốc trợ cấp cho các nhà sản xuất ô tô của nước này là không công bằng, điều mà EU coi là phương tiện để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của mình.
2. Quan điểm của các quốc gia thành viên: Cuộc bỏ phiếu có sự ủng hộ từ mười quốc gia EU, bao gồm Pháp và Ý, trong khi chỉ có năm quốc gia, bao gồm Đức và Hungary, phản đối các thuế quan này. Mười hai quốc gia còn lại, bao gồm Tây Ban Nha và Thụy Điển, đã không bỏ phiếu. Mặc dù không đạt được đa số, sự phản đối không đủ để ngăn chặn các thuế quan, cho phép Ủy ban Châu Âu tiến hành quyết định của mình, điều này đòi hỏi ít nhất 15 quốc gia đại diện cho 65% dân số khối.
3. Lợi ích khác nhau: Hành động này đã tạo ra một sự chia rẽ trong EU, đặc biệt là giữa Pháp và Đức. Pháp lập luận rằng các thuế quan là cần thiết để tạo sân chơi công bằng cho các nhà sản xuất châu Âu, trong khi Đức, nổi tiếng với ngành công nghiệp ô tô mạnh mẽ và các nhà sản xuất chủ chốt như BMW, Volkswagen và Mercedes đã đầu tư lớn vào Trung Quốc, đã kêu gọi ủy ban không tiếp tục thực hiện. Trong bối cảnh lo ngại đã lan rộng ở châu Âu trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đã đảo ngược sự ủng hộ ban đầu của mình và yêu cầu Brussels "xem xét lại" vào tháng trước. Hungary cũng đã lên tiếng phản đối. Trước cuộc bỏ phiếu, Thủ tướng Viktor Orban đã chỉ trích các thuế quan này là "bước tiếp theo trong cuộc chiến tranh lạnh kinh tế", mà ông nói là "mối đe dọa lớn đối với Hungary".
4. Phản ứng của Trung Quốc: Trung Quốc đã chỉ trích các mức thuế quan này là bảo hộ và cảnh báo sẽ có biện pháp trả đũa, bao gồm việc điều tra các sản phẩm châu Âu như rượu brandy, sản phẩm từ sữa và thịt lợn. Phản ứng này cho thấy Trung Quốc sẵn sàng đáp trả mạnh mẽ, làm tăng mức độ căng thẳng giữa hai bên. Một nhóm đại diện cho các công ty Trung Quốc tại châu Âu đã thúc giục EU "hoãn" việc áp dụng các thuế quan "bảo hộ". "Chúng tôi khuyến khích EU ưu tiên giải quyết các tranh chấp và căng thẳng thương mại thông qua tham vấn và đối thoại," Phòng Thương mại Trung Quốc tại EU cho biết trong một tuyên bố.
5. Bế tắc trong đàm phán: Mặc dù có các cuộc thảo luận giữa EU và Trung Quốc nhằm giải quyết tranh chấp về trợ cấp, nhưng chưa có thỏa thuận nào đạt yêu cầu. EU đã chỉ ra rằng các mức thuế quan có thể được dỡ bỏ nếu Trung Quốc giải quyết những lo ngại của EU về trợ cấp nhà nước.
6. Tác động đến ngành công nghiệp: Ông lớn ô tô Đức Volkswagen cho biết đây "là cách tiếp cận sai lầm và sẽ không cải thiện khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô châu Âu," trong khi thúc giục đàm phán với Bắc Kinh để tránh một cuộc xung đột thương mại. Trong khi đó, tập đoàn ô tô Mỹ-Pháp-Ý Stellantis cho biết họ "ghi nhận" cuộc bỏ phiếu, nhắc lại cam kết của mình đối với "cạnh tranh tự do và công bằng," đồng điệu với những nhận xét thận trọng tương tự của hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu. Các mức thuế bổ sung cũng áp dụng, với các mức khác nhau, đối với các phương tiện sản xuất tại Trung Quốc bởi các tập đoàn nước ngoài như Tesla — công ty này phải chịu thuế 7,8%. Điều này mở rộng phạm vi thuế quan và phản ánh ý định của EU trong việc bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của mình, ngành tạo ra khoảng 14 triệu việc làm trên toàn khối.
7. Bối cảnh toàn cầu: Hành động của EU diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng trên toàn cầu, với Canada và Hoa Kỳ cũng áp đặt thuế quan 100% đối với ô tô điện từ Trung Quốc. Tình hình này thể hiện xu hướng ngày càng tăng của các quốc gia trong việc bảo vệ sản phẩm nội địa chống lại hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
8. Cân nhắc tương lai: EU đang phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn khi cố gắng hỗ trợ ngành công nghiệp công nghệ xanh của mình và chuyển đổi sang năng lượng sạch mà không gây ra một cuộc chiến tranh thương mại đau đớn với Trung Quốc. Các cuộc điều tra đang diễn ra về trợ cấp của Trung Quốc đối với các lĩnh vực khác như pin mặt trời và tuabin gió càng làm phức tạp thêm mối quan hệ giữa hai bên.
Tóm lại, quyết định của EU về việc áp đặt thuế quan nặng nề đối với ô tô điện Trung Quốc đã tạo ra một tình huống khó khăn có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh thương mại rộng hơn. Sự khác biệt về lợi ích giữa các quốc gia thành viên EU, phản ứng mạnh mẽ của Trung Quốc và khả năng trả đũa đều góp phần làm căng thẳng thương mại mà cả hai bên đang phải điều chỉnh.
