Nền kinh tế của Ghana chủ yếu vẫn dựa vào nông nghiệp. Nền nông nghiệp đóng góp khoảng 20% GDP của nước này và cung cấp việc làm cho khoảng 56% lao động Ghana. Tuy nhiên, do năng suất thấp, trình độ tổ chức sản xuất lạc hậu và kỹ thuật canh tác kém vì vậy những năm gần đây, Ghana đã phải nhập khẩu một lượng lớn lương thực hàng năm (chủ yếu là gạo).

Ghana được biết đến là một trong những nước sản xuất vàng lớn nhất thế giới. Những mặt hàng xuất khẩu khác như cacao, gỗ, điện, kim cương, bauxite và mangan cũng đem lại những nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho Ghana. Bên cạnh đó, kể từ quý IV năm 2010, Ghana chính thức tăng sản lượng khai thác và kinh doanh dầu mỏ, góp phần tăng thu ngoại tệ, tạo khả năng thanh khoản tốt cho thị trường này.

Kim ngạch nhập khẩu bình quân hàng năm của Ghana giai đoạn 2010-2014 khoảng 17,5 tỷ USD/năm, trong đó, riêng nhập khẩu năm 2014 đạt khoảng 18,1 tỷ USD. Ghana chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc, Nigeria, Hà Lan… Nhờ cạnh tranh về giá, hàng hóa Trung Quốc chiếm 22,3% tổng kim ngạch nhập khẩu của Ghana. Mặc dù vậy, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, người tiêu dùng và doanh nghiệp Ghana mong muốn đa dạng hóa nguồn cung và nâng cao chất lượng hàng nhập khẩu.

Bên cạnh đó, Ghana cũng đang đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng. Do nền công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng tại quốc gia này còn yếu kém, chưa đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước ngày càng cao, nên Ghana sẽ phải tăng nhập khẩu trong những năm tới, đặc biệt là các mặt hàng vật liệu xây dựng và hàng tiêu dùng. 

Trong quan hệ thương mại với Việt Nam, Ghana là một trong những thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam tại châu Phi, kim ngạch xuất nhập khẩu song phương tăng đều qua các năm. 

Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Ghana 2010 – 2014

Đơn vị: Triệu USD

Nguồn Tổng cục Hải quan Việt Nam

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong năm 2014, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Ghana đạt 333,27 triệu USD, giảm nhẹ so với năm 2013. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Ghana đạt 249,2 triệu USD, tăng 1,1%; kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Ghana đạt 84,07 triệu USD, giảm 12,9% so với cùng kỳ năm 2012.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang thị trường Ghana bao gồm: gạo (177,86 triệu USD), sắt thép các loại (14,44 triệu USD), máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (12,43 triệu USD), kem đánh răng (9,98 triệu USD), phân NPK (9,83 triệu USD)…

Các mặt hàng nhập khẩu chính của Việt Nam từ Ghana bao gồm: Hạt điều (64,64 triệu USD), gỗ và sản phẩm gỗ (8,4 triệu USD), sắt thép phế liệu (7,81 triệu USD), bông các loại (2,09 triệu USD)…

Trong 4 tháng đầu năm 2015, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Ghana đạt 76,2 triệu USD, tăng 4%, trong đó gạo chiếm 56,36 triệu USD (+12%) với tổng khối lượng 109.713 tấn. Đây là một trong số ít các thị trường có kim ngạch xuất gạo tăng trong 4 tháng đầu năm.

Nhằm tăng cường quan hệ hợp tác thương mại, công nghiệp, từ ngày 09 đến ngày 18/6/2015 vừa qua, Bộ Công Thương đã tổ chức đoàn công tác gồm đại diện Bộ Công Thương và 05 doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực như sản xuất thiết bị điện, vật liệu xây dựng, phân bón, hóa chất, thiết bị gia dụng, công nghệ thông tin… sang làm việc, tiến hành các hoạt động giao thương, tham dự hội thảo doanh nghiệp tại thành phố Accra – Ghana. Hội thảo tại Ghana đã thu hút hơn 70 doanh nghiệp Ghana cùng sự quan tâm của các Bộ ngành nước này. Hầu hết các doanh nghiệp trong đoàn đều tìm được đối tác phân phối tại Ghana.

Cũng nhân dịp này, đại diện Bộ Công Thương Việt Nam và đại diện Bộ Công Thương Ghana đã trao đổi dự thảo Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực thương mại và công nghiệp giữa hai Bộ đối tác để hai Bên thảo luận, đàm phán và sớm ký kết trong thời gian tới.

Lê Thu Quỳnh