Ngày 21/8 vừa qua, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Australia - New Zealand (AANZFTA) được tổ chức tại Semarang, Indonesia, các Bộ trưởng Kinh tế từ Brunei Darussalam (Điều phối viên Quốc gia ASEAN về AANZFTA) và Indonesia (Chủ tịch ASEAN 2023), cùng với Australia và New Zealand đã ký Nghị định thư thứ 2 sửa đổi Hiệp định thành lập Khu vực Thương mại Tự do ASEAN-Australia - New Zealand (gọi tắt là Nghị định thư thứ 2).
Việc ký kết Nghị định thư thứ 2 là kết quả của 3 năm đàm phán nhằm nâng cấp AANZFTA, tái khẳng định quyết tâm của các bên trong việc thúc đẩy các nỗ lực phục hồi kinh tế sau đại dịch mà các Nhà lãnh đạo đã tuyên bố về việc kết thúc cơ bản đàm phán nâng cấp bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40 và 41 và các Hội nghị liên quan tại Phnom Penh, Campuchia vào tháng 11 năm 2022.
Nâng cấp là một cột mốc quan trọng nhằm đảm bảo rằng AANZFTA vẫn có chất lượng cao, đáp ứng các thách thức mới nổi, có tính đến các thông lệ thương mại hiện đại và vẫn có ý nghĩa thương mại đối với các doanh nghiệp trong khu vực.
Ngoài ra, việc nâng cấp nhằm mục đích tối đa hóa sức mạnh tổng hợp và bổ sung của AANZFTA với các sáng kiến thương mại khu vực khác để tăng trưởng bền vững và toàn diện trong khu vực. Các quốc gia thành viên ASEAN còn lại sẽ ký Nghị định thư thứ 2 vào thời điểm thích hợp.
Việc ký kết Nghị định thư thứ 2 là minh chứng mạnh mẽ cho quyết tâm của các Bên nhằm đảm bảo rằng AANZFTA là FTA khu vực-với-khu vực đầu tiên cho cả ASEAN và Australia và New Zealand, tiếp tục là tiêu chuẩn vàng của các hiệp định thương mại tự do của ASEAN.
Tổng thư ký ASEAN - Tiến sĩ Kao Kim Hourn đã nhấn mạnh giá trị kinh tế và chiến lược của AANZFTA, đặc biệt là khi hiệp định đã được nâng cấp, để đảm bảo sự phù hợp về mặt thương mại đối với các doanh nghiệp trong khu vực bất chấp những bất ổn toàn cầu hiện nay.
Đây là lần thứ hai AANZFTA được sửa đổi sau khi ký kết FTA này vào tháng 2 năm 2009. Nghị định thư đầu tiên, được ký vào tháng 8 năm 2014, đã sửa đổi hai Chương, Thương mại về hàng hóa và Quy tắc xuất xứ, cũng như các phụ lục về Quy trình chứng nhận để hợp lý hóa các quy trình chứng nhận nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa và Quy tắc cụ thể về sản phẩm (PSR) để kết hợp một PSR hợp nhất.
AANZFTA không chỉ được hiện đại hóa và toàn diện hơn mà còn được chứng minh để có thể ứng phó được những thách thức và gián đoạn thương mại trong tương lai. Theo Nghị định thư thứ 2, 13 Chương trong AANZFTA ban đầu – bao gồm cả Quy tắc xuất xứ, Thủ tục hải quan và Tạo thuận lợi thương mại, đầu tư, cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Thương mại điện tử đã được nâng cấp.
Ba Chương mới, cụ thể là Mua sắm của chính phủ, Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), Thương mại và phát triển bền vững, cũng như các điều khoản mới về dịch vụ giáo dục trong Chương Thương mại dịch vụ cũng đã được bổ sung. Điều này đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp trong việc làm cho AANZFTA hiệu quả hơn và tạo thuận lợi hơn cho thương mại nhằm giảm chi phí giao dịch.
Việc nâng cấp cũng bao gồm các yếu tố nhằm tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, thúc đẩy việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số, tăng cường hợp tác về thương mại và phát triển bền vững, đồng thời đảm bảo dòng hàng hóa thiết yếu lưu chuyển thông suốt hơn, đặc biệt là trong các tình huống khủng hoảng.
Hợp tác kinh tế sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng, thông qua hợp tác kỹ thuật và các sáng kiến xây dựng năng lực, các Quốc gia thành viên ASEAN - đặc biệt là các thành viên kém phát triển nhất - có thể thực hiện kịp thời các cam kết và nghĩa vụ mà họ đã đưa ra .
MSME sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ các chương trình hợp tác kinh tế, trong đó có thúc đẩy việc sử dụng công nghệ, bao gồm hỗ trợ chuyển đổi kỹ thuật số và khởi nghiệp đổi mới, hỗ trợ MSME nắm bắt cơ hội trong các lĩnh vực mới, như nền kinh tế xanh và nâng cao năng lực của MSME để tối đa hóa các cơ hội từ các FTA và tận dụng FTA.
AANZFTA là thị trường có khoảng 711 triệu dân với tổng GDP là 5,9 nghìn tỷ USD, dựa trên dữ liệu lấy từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Triển vọng kinh tế thế giới tính đến tháng 4 năm 2023. Australia và New Zealand là đối tác thương mại lớn thứ tám của ASEAN.
