Trong năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam đã ngoạn mục vượt mốc 10 tỷ USD. Thành công này đến từ sự nỗ lực đồng bộ của các cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, người dân và các hiệp hội.

Theo Cục trưởng Cục Thủy sản - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Trần Đình Luân, vào các tháng cuối năm 2024, khi thị trường có tín hiệu thuận lợi, sự chỉ đạo, điều hành của Trung ương, Bộ NN&PTNT và các địa phương đã giúp phát huy tối đa hiệu quả sản xuất. Chúng ta đã cơ bản đảm bảo đủ nguyên liệu cho xuất khẩu, không chỉ ở lĩnh vực nuôi trồng thủy sản mà cả các đối tượng khai thác như cá ngừ, mực, bạch tuộc… cũng đạt giá trị xuất khẩu cao.

Bên cạnh đó, sự nhanh nhạy của cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương trong việc tranh thủ cơ hội thị trường, từ đó quay trở lại tổ chức sản xuất theo chuỗi liên kết ngày một tốt hơn. Đây là kết quả mà ngành thủy sản có được từ việc tổ chức sản xuất hiệu quả và quá trình tái cơ cấu. Thành công này là tiền đề quan trọng cho những bước phát triển trong năm 2025.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt hơn 10 tỷ USD

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, Bộ Công Thương đang được giao thực hiện xây dựng hệ sinh thái tận dụng FTA. Trong hệ sinh thái FTA này có hai cấu phần cơ quan quản lý và cấu phần doanh nghiệp - đây là "linh hồn" vận hành các ý tưởng, kế hoạch. Bộ đang lấy ý kiến các chủ thể, doanh nghiệp, địa phương để xem tính khả thi và những vấn đề nào cần triển khai. Trước mắt, Bộ sẽ làm thí điểm ở một số khu vực, ngành hàng; nếu mô hình thành công thì việc xử lý những khó khăn sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Theo Lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại đa biên, Hệ sinh thái tận dụng FTA cho ngành hàng thủy sản sẽ là cách tiệp cận mới, căn bản, quan trọng giúp doanh nghiệp xuất khẩu và toàn ngành thủy sản tận dụng tốt hơn ưu đãi từ các FTA để đẩy mạnh xuất khẩu.

Trong khi đó, về phía Bộ NN&PTNT, Cục Thủy sản đã triển khai nhiều mô hình cải tiến nhằm tăng hiệu quả sản xuất, giảm hệ số chuyển đổi thức ăn, tăng tỷ lệ sống của thủy sản và giảm phát thải ra môi trường.

Hiện nay, chưa có yêu cầu bắt buộc về giảm phát thải và tăng trưởng xanh trong lĩnh vực thủy sản. Tuy nhiên, Cục Thủy sản nhận định đây là ngành hàng xuất khẩu nên phải đáp ứng được yêu cầu chung của thị trường thế giới, đó cũng là xu hướng tất yếu, thủy sản Việt Nam cần chủ động hội nhập đối với các yêu cầu của các thị trường nhập khẩu.

Cục Thủy sản cũng đang xây dựng một số mô hình liên kết giữa các doanh nghiệp và các nhà sáng kiến có những kỹ thuật để tiếp tục cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất hơn nữa. Thông qua đó sử dụng những công cụ để tính toán lượng phát thải cụ thể cho từng mô hình. Kết quả ban đầu cho thấy có những điểm cải tiến để giảm phát thải trong lĩnh vực nuôi tôm, cá tra hay nuôi biển.

Các mô hình nuôi kết hợp cá, nhuyễn thể và rong biển đang cho thấy sự bền vững, giúp giảm phát thải và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Trong Chương trình phát triển thủy sản đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, sẽ không mở rộng diện tích nuôi tôm và cá tra, thay vào đó tập trung nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất. Ngành Thủy sản sẽ tiếp tục thực hiện mục tiêu này để giữ đà xuất khẩu. Đồng thời đẩy mạnh chế biến sâu, kéo dài chuỗi giá trị, hạn chế phụ phẩm để gia tăng hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa các đối tượng nuôi là tất yếu. Đối với nuôi nước ngọt, gần đây nông dân, các doanh nghiệp đã phát triển việc nuôi lươn, bước đầu có giá trị xuất khẩu cao. Hay cá rô phi cũng có rất nhiều tiềm năng, nhất là ở các tỉnh phía Bắc.

Cục trưởng Trần Đình Luân cho biết, thời gian tới, thủy sản Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì khai thác tốt tiềm năng mặt nước, đặc biệt là hồ chứa, hệ thống sông ngòi… Ưu tiên thúc đẩy sản xuất, tổ chức sản xuất liên kết theo chuỗi, hợp tác xã, tổ hợp tác.

Đối với nuôi biển, vừa qua Cục Thủy sản đã tập huấn kỹ thuật cho người nuôi để nâng cao trình độ, kỹ thuật; xây dựng các mô hình nuôi trồng thủy sản bền vững, chẳng hạn như hàu và rong biển. Ngoài ra, cũng đang tiến tới phát triển các đối tượng khác như bào ngư, hải sâm, cá biển…

Đối với nuôi biển xa bờ, hiện nay nhiều doanh nghiệp mong muốn tham gia. Cục trưởng Cục Thủy sản tin rằng trong thời gian tới, nếu chúng ta giao được mặt nước biển vùng ngoài 6 hải lý cho các doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn thì nuôi biển sẽ là một trong những thế mạnh bứt phá, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nawmm 2025 và những năm tiếp theo.

Cục Thủy sản ước tính, đến hết tháng 12/2024, tổng sản lượng thủy sản đạt hơn 9,6 triệu tấn, tăng 2% so với năm 2023. Trong đó, sản lượng khai thác thủy sản đạt gần 3,86 triệu tấn, sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt hơn 5,75 triệu tấn. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt hơn 10 tỷ USD.