Trung Quốc và Hoa Kỳ là 2 đối tác thương mại lớn nhất của nước ta và cùng đạt quy mô kim ngạch trên 100 tỷ USD.

Nhiều năm gần đây, 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới luôn duy trì kim ngạch song phương với Việt Nam trên 100 tỷ USD/năm. Trong số liệu thống kê mới được Tổng cục Hải quan công bố về kết quả xuất nhập khẩu năm 2023, quy mô kim ngạch trăm tỷ đô tiếp tục được duy trì.

Trong quan hệ thương mai với hai đối tác nêu trên, Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc và xuất siêu sang Hoa Kỳ.

Khởi sắc xuất khẩu sang Trung Quốc

Năm 2023, Tổng cục Hải quan ghi nhận kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt 60,7 tỷ USD, tăng 5,3% so với năm 2022 và chiếm 17,1% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu và trong nước gặp nhiều khó khăn trong năm ngoái, tăng trưởng xuất khẩu ở thị trường Trung Quốc là điểm sáng.

Năm 2023 ghi nhận 12 nhóm hàng xuất khẩu của nước ta sang thị trường láng giềng này đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên. Trong đó, 2 nhóm hàng lớn nhất đạt kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên gồm: Điện thoại và linh kiện đạt 16,87 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 13 tỷ USD.

Các nhóm hàng tỷ đô khác như: Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện; rau quả; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng…

Đáng chú ý, năm 2023 ghi nhận sự nhảy vọt về kim ngạch xuất khẩu rau quả sang quốc gia láng giềng này. 

Năm 2023 xuất khẩu rau quả cả nước ta sang Trung Quốc đạt gần 3,64 tỷ USD, tăng gần 140% so với năm 2022 (tương đương kim ngạch tăng thêm hơn 2,1 tỷ USD) và chiếm 65% kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước. Đóng góp quan trọng vào kết quả này là từ mặt hàng sầu riêng.

Năm 2023, xuất khẩu sầu riêng cả nước đạt 2,1 tỷ USD, tăng tới 1,82 tỷ USD so với năm trước. Trong đó, riêng xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đạt 2,03 tỷ USD, chiếm 99,4% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước.

Chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc năm 2023 đạt 110,63 tỷ USD, chiếm 33,9% kim ngạch nhập khẩu cả nước nhưng giảm 6,1% so với năm 2022.

Năm ngoái có tới 17 nhóm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên. Tương tự xuất khẩu, nhập khẩu cũng có 2 nhóm hàng đạt kim ngạch chục tỷ đô là: Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 23,4 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 22,5 tỷ USD.

Với tổng kim ngạch hơn 171 tỷ USD đạt được trong năm ngoái, Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, chiếm 25,16% kim ngạch cả nước. Tuy nhiên, thâm hụt thương mại của nước ta với Trung Quốc còn lớn khi con số nhập siêu của năm ngoái gần 50 tỷ USD.

Hoa Kỳ - thị trường xuất khẩu lớn nhất

Về tổng kim ngạch thương mại, Hoa Kỳ đứng vị trí thứ 2 sau Trung Quốc, nhưng xét riêng về xuất khẩu nền kinh tế lớn nhất thế giới từ nhiều năm qua là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Năm 2023, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt gần 97 tỷ USD, dù giảm 11,4% so với năm trước nhưng vẫn chiếm tới 27,3% kim ngạch xuất khẩu cả nước. Có 12 nhóm hàng xuất khẩu của nước ta sang Hoa Kỳ đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên, trong đó có 3 nhóm hàng chục tỷ đô.

Dẫn đầu là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 18,2 tỷ USD; tiếp đến là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 17 tỷ USD; dệt may đứng thứ 3 với 14,47 tỷ USD.

Các nhóm hàng xuất khẩu đáng chú ý khác như: Điện thoại các loại và linh kiện; gỗ và sản phẩm gỗ; giày dép…

Chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa từ Hoa Kỳ đạt 13,82 tỷ USD trong năm 2023, giảm 4,5% so với năm trước và chiếm 4,2% kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam.

Nhóm hàng nhập khẩu lớn nhất và duy nhật đạt kim ngạch tỷ đô từ thị trường Hoa Kỳ là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 3,82 tỷ USD.

Ngoài ra, nhiều nhóm hàng nhập khẩu có kim ngạch hàng trăm triệu USD như: Bông; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; thức ăn gia súc và nguyên liệu…

Như vậy, năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt gần 111 tỷ USD (chiếm 16,27% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước) và con số xuất siêu của Việt Nam là hơn 83 tỷ USD.

Đây là năm thứ 3 liên tiếp thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ đạt kim ngạch từ 100 tỷ USD trở lên. Hoa Kỳ là đối tác thương mại thứ hai của Việt Nam cán mốc 100 tỷ USD (sau Trung Quốc).

Theo dữ liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ đạt mốc 100 tỷ USD lần đầu vào năm 2021 (đạt 111,55 tỷ USD). Trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt 96,27 tỷ USD và nhập khẩu đạt 15,28 tỷ USD. Bước sang năm 2022, dù đối mặt nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ vẫn có sự tăng trưởng đáng ghi nhận với quy mô kim ngạch đạt gần 124 tỷ USD.

Năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đạt 681,04 tỷ USD, giảm 6,9% (tương ứng giảm 50,25 tỷ USD) so với năm trước. Trong đó xuất khẩu đạt 354,67 tỷ USD, giảm 4,6% (tương ứng giảm 17,05 tỷ USD) và nhập khẩu đạt 326,37 tỷ USD, giảm 9,2% (tương ứng giảm 33,2 tỷ USD).