Quý I⁄2024, xuất khẩu (XK) tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 103 triệu USD, giảm 2% so với cùng kỳ. Sau khi tăng 30% trong tháng 1, XK tôm sang Nhật giảm lần lượt 21% và 10% trong tháng 2 và 3.
Quý I/2024, trong cơ cấu sản phẩm tôm XK sang Nhật Bản, tôm chân trắng chiếm 69%, tôm loại khác chiếm 16%, còn lại là tôm sú. XK các sản phẩm tôm chân trắng Việt Nam sang Nhật Bản trong quý đầu năm nay ghi nhận tăng ở cả nhóm sản phẩm tươi/đông lạnh và sản phẩm chế biến. Đối với tôm sú, chỉ tôm sú chế biến ghi nhận tăng, các sản phẩm tôm sú tươi/đông lạnh giảm.
Quý I/2024, giá trung bình XK tôm chân trắng đông lạnh của Việt Nam sang Nhật Bản dao động từ 9-9,2 USD/kg. Giá trung bình tôm sú đông lạnh XK sang Nhật Bản dao động từ 12,6-14,1 USD/kg. Giá trung bình XK tôm sú và tôm chân trắng vẫn giảm so với cùng kỳ nhưng đã tăng so với các tháng cuối năm 2023.
Tại Mỹ và EU tôm sơ chế đơn giản từ Ấn Độ, Ecuador với giá rẻ đang có lợi thế hơn so với Việt Nam. Người tiêu dùng Nhật Bản yêu cầu sản phẩm phải ngon, bổ, đẹp mắt, chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ, phù hợp với trình độ, năng lực chế biến của Việt Nam. Các sản phẩm tôm phổ biến từ Việt Nam xuất sang Nhật như tôm bao bột, tôm duỗi, tôm chiên, tôm sushi…Tôm Việt Nam hiện vẫn giữ được lợi thế cạnh tranh tốt trên thị trường này.
Nhật Bản tăng mua tôm từ Ecuador
Các nhà nhập khẩu tôm Nhật Bản có thể sẽ mua thêm tôm chân trắng nuôi ở Ecuador và Ấn Độ trong năm nay sau khi Mỹ áp thuế chống trợ cấp sơ bộ đối với 3 quốc gia cung cấp chính cho nước này. Nhật Bản không áp dụng thuế CVD đối với tôm.
Nhập khẩu tôm nước ấm của Nhật Bản từ Ecuador đã tăng 4,5 lần trong 5 năm qua lên 7.034 tấn vào năm 2023, tăng 7%, trong khi nhập khẩu từ Indonesia và Thái Lan giảm lần lượt 7% và 17% so với năm trước. Người Nhật hiện đang mua tôm chân trắng còn vỏ, không đầu của Ecuador với giá 5,80 USD/kg cỡ 31-40.
Thị trường tôm Nhật Bản đã bị thu hẹp trong thập kỷ qua, nhưng nước này vẫn là một trong những nước tiêu thụ tôm lớn nhất thế giới, sau Trung Quốc, Mỹ và EU. Nhập khẩu tôm của Nhật Bản, cả tôm nước lạnh và nước ấm cộng lại, đạt tổng cộng 200.000 tấn vào năm 2023, chạm mức thấp nhất trong 40 năm.
Theo dữ liệu từ Bộ Nội vụ Nhật Bản, các hộ gia đình có từ hai người trở lên chi trung bình 2.075 JPY cho tôm vào năm 2023, không thay đổi so với một năm trước đó.
Đồng yên mất giá ảnh hưởng tới hoạt động nhập khẩu
Đồng yên Nhật Bản giảm giá xuống mức thấp 34 năm cũng là một yếu tố khiến cho hoạt động NK và sức mua thủy sản của Nhật trong đó có tôm thận trọng hơn.
Đồng yên ở mức 160 yên cho mỗi USD vào cuối tháng 4 năm nay do thanh khoản yếu trong kỳ nghỉ lễ ở Nhật Bản. Đồng yên cũng giảm xuống mức thấp kỷ lục 171 yên/EUR.
Theo phản ánh của các DN đang XK tôm Việt Nam vào thị trường Nhật Bản, hiện đang có một bấp cập lớn do quy định "quá nghiêm ngặt" của Nhật Bản so với nhiều quốc gia đối với ngưỡng chấp nhận của chỉ tiêu kháng sinh Doxycycline trong hàng thủy sản nhập khẩu vào Nhật Bản. Điều này đang gây khó khăn và bất lợi rất lớn cho thủy sản trong đó có tôm của Việt Nam XK vào Nhật Bản, vì kháng sinh này vẫn được phép sử dụng trong nuôi thủy sản ở Việt Nam. VASEP đã có công văn kiến nghị Bộ NN & PTNT để Bộ có ý kiến với CQTQ của Nhật Bản để phía Nhật Bản ban hành các qui định về giới hạn tối đa cho phép (MRL) đối với kháng sinh Doxycycline ngang bằng với mức của các quốc gia khác như EU, Trung Quốc, New Zealand đang kiểm soát.
