Nằm ở khu vực Đông nam của châu Phi, Mô-dăm-bích có điều kiện tự nhiên thuận lợi như đất đai màu mỡ, khí hậu phù hợp để phát triển nhiều loại cây nông nghiệp trong đó có cây lúa gạo. Về mặt khí hậu, Mô-dăm-bích có 2 kiểu khí hậu rõ nét với khí hậu á xích đạo ở miền Bắc, khí hậu nhiệt đới ở miền Nam với nhiệt độ trung bình cả năm là 29 độ C và tổng lượng mưa hàng năm vào khoảng 1500mm rất thích hợp cho việc trồng lúa. Theo kết quả đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp, Mô-dăm-bích hiện có khoảng 900 nghìn ha đất có tiềm năng sản xuất lúa gạo tuy nhiên hiện mới chỉ có khoảng 182 nghìn ha được đưa vào canh tác.

Sản xuất lúa gạo của Mô-dăm-bích phân bố không đồng đều tại các vùng miền trong cả nước trong đó tập trung chủ yếu ở khu vực miền trung với diện tích 95 nghìn ha tiếp đó là miền bắc 64 nghìn ha và miền nam là 22 nghìn ha. Mặc dù có tổng luợng mưa hàng năm tương đối lớn tuy nhiên, lương mưa lại tập trung chủ yếu vào các tháng mùa mưa từ tháng 2 đến tháng 7 (chiếm tới 86% tổng lượng mưa cả năm) thêm vào đó hệ thống thuỷ lợi bị bỏ hoang, phá huỷ vì nội chiến  vì vậy đã không đảm bảo chủ động tưới tiêu nên việc canh tác lúa gặp rất nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, do không có các hệ thống các cơ sở nghiên cứu chọn giống, kỹ thuật canh tác cũng như kiến thức, kinh nghiệm về canh tác lúa của đại bộ phận nông dân đã bị mai một khiến cho năng suất sản lượng lúa hàng năm của Mô-dăm-bích rất thấp, tính bình quân chỉ vào khoảng 1,2 tấn/ha. Riêng niên vụ 2009/2010 chỉ đạt 0,98 tấn/ha. Với năng suất thấp, tổng sản lượng lúa gạo của Mô-dăm-bích sản suất trong niên vụ 2009/2010 chỉ đạt 179 nghìn tấn và dự báo trong niên vụ 2010/2011 đạt khoảng 250 nghìn tấn.

Các số liệu thống kê của Mô-dăm-bích cho thấy nhu cầu tiêu thụ gạo của Mô-dăm-bích tăng trưởng đều đặn trong 15 năm qua với mức tăng trung bình 18.4%/năm với tổng lượng gạo tiêu thụ cả nước vào khoảng 600 nghìn tấn trong năm 2010. Nguồn cung trong nước luôn không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ đã khiến cho Mô-dăm-bích hàng năm nhập khẩu vào khoảng 300 nghìn tấn gạo trong đó 80% lượng gạo nhập khẩu từ các nước châu Á trong đó có Việt Nam.

Trong trao đổi thương mại với Mô-dăm-bích, gạo luôn là mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang thị trường này. Năm 2010, Mô-dăm-bích nhập khẩu 20.456 tấn gạo với trị giá 30,97 triệu USD từ Việt Nam (chiếm 94% giá trị kim ngạch xuất khẩu) và trong 6 tháng đầu năm 2011, Việt Nam đã xuất khẩu 12.500 tấn gạo với trị giá 12,89 triệu USD sang Mô-dăm-bích./.

Phạm Thế Cường