Ngành may mặc châu Âu đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ do các quy định mới về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (Extended Producer Responsibility - EPR). Quy định này yêu cầu các thương hiệu và nhà bán lẻ phải chịu trách nhiệm về vòng đời của sản phẩm, bao gồm cả sau khi sản phẩm không còn sử dụng. Đây là một cơ hội lớn cho các nhà cung cấp với giải pháp chuỗi cung ứng tuần hoàn, đồng thời tạo động lực thúc đẩy tái chế trong ngành thời trang.

Tác động của ngành dệt may châu Âu lên môi trường

Năm 2020, mức tiêu thụ dệt may tại châu Âu ghi nhận:

• Tác động tiêu cực cao thứ tư đến môi trường và biến đổi khí hậu.
• Gây áp lực lớn thứ ba lên tài nguyên nước và đất.
• Đứng thứ năm về tiêu thụ nguyên liệu thô và phát thải khí nhà kính.

Người tiêu dùng châu Âu ngày càng mua nhiều quần áo hơn, với mức tăng 60% so với 15 năm trước. Tuy nhiên, mỗi món đồ chỉ được giữ trung bình 7 năm, tạo ra lượng rác thải đáng kể.

Quản lý rác thải dệt may: Quy định và trách nhiệm mới

Năm 2023, Ủy ban Châu Âu đã đề xuất các quy định mới để:

• Yêu cầu nhà sản xuất chịu trách nhiệm toàn bộ vòng đời sản phẩm dệt may.
• Hỗ trợ quản lý rác thải dệt may bền vững trên toàn EU.

Quy định EPR yêu cầu các công ty may mặc trong EU:

• Chịu chi phí quản lý rác thải dệt may.
• Giảm thiểu rác thải và tăng cường tuần hoàn sản phẩm.
• Thiết kế các sản phẩm chất lượng cao hơn ngay từ đầu.

Các quy định này phù hợp với Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn của EU, nhằm thúc đẩy việc thu gom, phân loại, tái sử dụng và tái chế sản phẩm trong toàn EU.

Thời trang tuần hoàn: Thách thức và cơ hội

Quy định mới mang lại cả thách thức và cơ hội cho các công ty may mặc trong và ngoài châu Âu. Sáng kiến ReHubs Europe do EURATEX và 20 công ty thời trang dẫn đầu sẽ triển khai 250 dự án công nghiệp nhằm tái chế 2,5 tỷ tấn rác thải dệt may vào năm 2030.

Cơ hội cho các doanh nghiệp:

• Thiết kế quần áo tuần hoàn.
• Dịch vụ thu gom và tái chế quần áo.
• Sửa chữa, tân trang và tái sử dụng sản phẩm.

Những sáng kiến này mang đến cơ hội lớn cho các nhà máy sản xuất tại các quốc gia như Việt Nam muốn cung cấp giải pháp tuần hoàn.

Các ví dụ tiêu biểu về thời trang bền vững

1. MUD Jeans (Hà Lan)

• Phát triển bộ sưu tập từ vật liệu tái chế với mô hình tuần hoàn hoàn chỉnh.
• Tiên phong cho thuê quần jeans, thu hồi sản phẩm sau khi sử dụng và tái chế chúng tại nhà máy tái chế chuyên dụng.
• Đổi mới thiết kế để dễ tái chế, như thay miếng dán da bằng bản in thân thiện với môi trường.

2. Houdini (Thuỵ Điển)

• Sử dụng 100% vải tái chế, tái chế được, hoặc phân hủy sinh học trong bộ sưu tập Thu/Đông 2023.
• Cung cấp dịch vụ cho thuê, sửa chữa và bán lại sản phẩm đã qua sử dụng.
• Sử dụng chất liệu như PrimaLoft Bio – loại vải hiệu suất cao, tái chế và phân hủy sinh học.

Lời khuyên cho doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Bắc Âu

1. Đầu tư vào thiết kế tuần hoàn phù hợp với thị hiếu Bắc Âu

Thị trường Bắc Âu chú trọng tính bền vững và sự tối giản trong thiết kế sản phẩm.

Gợi ý:

• Sử dụng vật liệu tái chế, phân hủy sinh học hoặc có nguồn gốc tự nhiên như bông hữu cơ, polyester tái chế, và sợi tre.
• Thiết kế sản phẩm với cấu trúc dễ tháo rời để hỗ trợ quá trình tái chế sau sử dụng, phù hợp với xu hướng tiêu dùng Bắc Âu.

2. Xây dựng chuỗi cung ứng tuần hoàn minh bạch

Người tiêu dùng Bắc Âu rất quan tâm đến truy xuất nguồn gốc sản phẩm và cách thức sản xuất.

Gợi ý:

• Phối hợp với các đối tác tại Bắc Âu để thu gom và tái chế quần áo.
• Đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng từ vật liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng, tạo niềm tin cho khách hàng tại thị trường này.

3. Đạt các chứng nhận bền vững theo tiêu chuẩn châu Âu

Thị trường Bắc Âu đánh giá cao các sản phẩm có chứng nhận quốc tế về tính bền vững.

Gợi ý:

• Đăng ký các chứng nhận như Bluesign, Global Recycled Standard (GRS), OEKO-TEX, hoặc Cradle to Cradle.
• Sử dụng chứng nhận này như một lợi thế cạnh tranh khi giới thiệu sản phẩm tại Bắc Âu.

4. Tham gia sáng kiến và mạng lưới thời trang bền vững tại Bắc Âu

Các sáng kiến địa phương như ReHubs Europe hoặc chương trình thời trang bền vững tại Bắc Âu có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng và đối tác lớn.

Gợi ý:

• Hợp tác với các tổ chức và doanh nghiệp tại Bắc Âu trong các dự án thu gom, tái chế và tái sử dụng sản phẩm.
• Tham gia các hội chợ thời trang quốc tế ở Bắc Âu như Copenhagen Fashion Summit để mở rộng mạng lưới quan hệ.

5. Tối ưu hóa bao bì và vận chuyển bền vững

Bắc Âu yêu cầu cao về bao bì thân thiện với môi trường và giảm thiểu khí thải carbon trong vận chuyển.

Gợi ý:

• Sử dụng bao bì từ giấy tái chế, nhựa phân hủy sinh học hoặc vật liệu tái sử dụng.
• Thiết kế bao bì nhỏ gọn, dễ vận chuyển và giảm thiểu trọng lượng để giảm chi phí và khí thải.

6. Thấu hiểu thị hiếu và văn hóa tiêu dùng Bắc Âu

Người tiêu dùng Bắc Âu coi trọng giá trị bền vững, chất lượng và tính ứng dụng lâu dài của sản phẩm.

Gợi ý:

• Quảng bá các câu chuyện về sản xuất bền vững và tác động tích cực đến môi trường, làm nổi bật giá trị cộng thêm của sản phẩm.
• Cung cấp các dịch vụ bổ sung như hướng dẫn tái chế, dịch vụ sửa chữa hoặc đổi mới sản phẩm đã qua sử dụng.

Bắc Âu là thị trường giàu tiềm năng cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sản phẩm thời trang bền vững và tuần hoàn. Bằng cách đầu tư vào thiết kế phù hợp, đảm bảo minh bạch chuỗi cung ứng và đạt các chứng nhận tiêu chuẩn châu Âu, doanh nghiệp có thể đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường, đồng thời xây dựng uy tín thương hiệu lâu dài.