Văn phòng SPS Việt Nam vừa nhận được Thông báo số G⁄SPS⁄N⁄EU⁄825 từ Ban Thư ký Ủy ban SPS, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Cơ quan An toàn thực phẩm Liên minh châu Âu (EU) dự thảo sửa đổi, bổ sung Quy định (EU) số 2023⁄915 thiết lập mức dư lượng tối đa (MRLs) asen vô cơ trong cá và các loại thủy sản khác.

Cụ thể, EU bổ sung mức dư lượng tối đa (MRLs) asen vô cơ trong cá và các loại thủy sản khác từ 0,05 – 1,5 ppm. Dự kiến quy định sẽ được ban hành và có hiệu lực vào tháng 7/2025. EU cho phép tiếp tục lưu hành đối với một số loại sản phẩm trên thị trường cho đến ngày hết hạn sử dụng.

Theo đó, EU quy định rất chi tiết về dư lượng asen vô cơ trong dự thảo. Chẳng hạn, mức dư lượng tối đa được áp dụng cho trọng lượng ướt của sản phẩm. Trong trường hợp, cá được xuất khẩu nguyên con, mức dư lượng tối đa sẽ tính cho toàn bộ con cá.

Ngoài cá, EU cũng áp dụng quy định về MRLs cho asen vô cơ đối với một số loài động vật giáp xác như cua, hoặc động vật thân mềm 2 mảnh vỏ như sò điệp.

EU bổ sung mức dư lượng tối đa asen vô cơ trong cá và các loại thủy sản khác từ 0,05 – 1,5 ppm (Ảnh minh họa)

Trước đó, EU không thiết lập mức giới hạn cụ thể cho hàm lượng asen vô cơ trong cá và các sản phẩm thủy sản.

Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho rằng, việc dự thảo sửa đổi bổ sung quy định EU thiết lập mức dư lượng tối đa (MRLs) của asen vô cơ liên quan đến sản phẩm cá và các loại thủy sản khác của các thành viên WTO đã và đang xuất khẩu sang thị trường EU. Trên thực tế, có một số loài thủy sinh vật có thể tồn dư một lượng nhỏ asen vô cơ trên cơ thể. Nguyên nhân là do asen vô cơ tồn dư trong nước hoặc trầm tích, rồi theo chuỗi thức ăn đi vào cơ thể thủy sinh vật hoặc thông qua hệ hô hấp.

Ngoài ra, cá và thủy sản có thể nhiễm asen vô cơ do ô nhiễm môi trường, bắt nguồn từ các ngành khai khoáng, luyện kim, sản xuất thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm, dệt may… xả thải asen vào nguồn nước; hoặc phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chứa asen vô cơ chảy xuống sông, hồ; hoặc do nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý; hoặc trong nước ngầm do quá trình rửa trôi bề mặt trái đất…

Trước việc EU kiểm soát asen vô cơ trong cá và một số loại thủy sản nhập khẩu, các doanh nghiệp xuất khẩu đã và đang chủ động thích ứng, kiểm soát nâng cao chất lượng để sẵn sàng xuất khẩu vào thị trường EU. Đây cũng là cách để khẳng định thương hiệu và uy tín của thủy sản Việt Nam.

Theo ông Ngô Xuân Nam, ô nhiễm asen vô cơ gần như chưa phát hiện trong quá trình chế biến mà chủ yếu nằm ở vùng nuôi, chất lượng môi trường nước. Do đó, việc kiểm soát chất lượng môi trường nước nuôi trồng thủy sản ở các vùng nuôi là hết sức quan trọng.

Về phía các doanh nghiệp sản xuất, chế biến thủy sản Việt Nam, Đại diện Văn phòng SPS Việt Nam thông tin, hiện nay các doanh nghiệp đang tăng cường kiểm tra, giám sát hàm lượng asen vô cơ đối với nguyên liệu đầu vào. Đồng thời, đầu tư công nghệ và quy trình sản xuất tiên tiến để đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của thị trường EU.

Liên quan đến vấn đề này, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, các doanh nghiệp cần liên tục cập nhật thông tin thị trường và chính sách của EU; ngày càng nâng cao sức cạnh tranh về giá cả, chất lượng, uy tín thương hiệu, cũng như năng lực cung ứng hàng xuất khẩu về thời gian và khối lượng giao hàng, đảm bảo xuất xứ hàng hoá, năng lực vượt qua các hàng rào kỹ thuật và đáp ứng các yêu cầu của nước nhập hàng và chủ đơn hàng… Đó là những yếu tố quan trọng nhất để doanh nghiệp Việt có thể rộng cửa tiếp cận thị trường EU.

Theo Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản ngoài khối lớn thứ 5 cho EU giai đoạn 2017-2022, nguồn cung lớn thứ 2 từ châu Á, sau Trung Quốc và chiếm thị phần 3,7% trong tổng nhập khẩu thủy sản của EU. Những năm gần đây, xuất khẩu thủy sản vào EU có sự tăng trưởng nhờ sự phục hồi của thị trường này. Bên cạnh đó, cơ cấu xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU trong thời gian tới dự kiến sẽ có nhiều chuyển biến khi các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tích cực đẩy mạnh xuất khẩu những sản phẩm thủy sản được hưởng ưu đãi từ Hiệp định EVFTA trong khi phía đối tác cũng ưu tiên lựa chọn sản phẩm thủy sản từ Việt Nam do có mức giá cạnh tranh hơn và nguồn nguyên liệu ổn định.Theo Hiệp hội VASEP, Hiệp định EVFTA dự kiến giúp xuất khẩu thủy sản tăng trưởng khoảng 2% giai đoạn 2020-2030.