Ngày 9/1/2022, Cộng đồng kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) gồm 15 nước thành viên đã tổ chức cuộc họp bất thường tại thủ đô Accra, Ghana để thảo luận về tình hình chính trị ở Mali và ra thông cáo áp đạt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với quốc gia này. Lý do là Mali không tôn trọng lịch trình bầu cử Tổng thống theo kế hoạch sẽ diễn ra vào tháng 2/2022 để chuyển giao quyền lực cho chính quyền dân sự. (Chi tiết thông cáo trên đường link https://www.ecowas.int/wp-content/uploads/2022/01/Final-Communiq
Các biện pháp trừng phạt bao gồm đóng cửa biên giới trên đất liền và không phận giữa các nước ECOWAS và Mali, đình chỉ tất cả các giao dịch tài chính và thương mại giữa các nước thành viên ECOWAS với nước này trừ các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như thực phẩm, thuốc tân dược, trang thiết bị y tế (trong đó có thuốc phòng chống Covid-19), các sản phẩm dầu lửa và điện.
Bên cạnh đó, ECOWAS cũng phong tỏa tài sản của Mali tại các ngân hàng trung ương và thương mại của tổ chức này, tạm ngừng mọi hoạt động hỗ trợ tài chính của các ngân hàng ECOWAS như Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Tây Phi (BIDC) và Ngân hàng Phát triển Tây Phi (BOAD) đối với Mali. ECOWAS cho biết tất cả các nước thành viên của tổ chức này sẽ lập tức rút các đại sứ của họ về nước. Lệnh trừng phạt này có hiệu lực ngay lập tức.
Trước đó, năm 2020, ECOWAS đã từng áp đặt lệnh cấm vận kinh tế đối với Mali bằng những biện pháp tương tự sau khi xảy ra cuộc đảo chính quân sự vào ngày 18/8/2020 với việc bắt giữ Tổng thống và Thủ tướng đương nhiệm. Khi đó, các biện pháp trừng phạt kinh tế đã gây đình trệ hoạt động thanh toán quốc tế cũng như gián đoạn khâu vận tải do Mali không có cảng biển phải sử dụng các cảng quá cảnh của Senegal, Cote d’Ivoire và Benin. Sau 47 ngày cấm vận, đến ngày 6/10/2020, ECOWAS đã tuyên bố dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Mali khi chính phủ lâm thời nước này cam kết thực hiện kế hoạch chuyển tiếp quyền lực cho chính quyền dân sự trong thời gian 18 tháng.
Quan hệ thương mại Việt Nam-Mali
Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2020, kim ngạch xuất khẩu của nước ta sang thị trường này chỉ đạt 13,08 triệu USD và kim ngạch nhập khẩu đạt 23,89 triệu USD. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam gồm dầu thô, xi măng, hải sản, hạt tiêu, sản phẩm chất dẻo… Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là bông các loại, hạt điều, đồng, máy vi tính, sản phẩm sắt thép…
Năm 2020, đã có doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong khâu thanh toán xuất nhập khẩu cũng như thông quan hàng hóa với khách hàng Mali trong thời gian nước này chịu lệnh cấm vận.
Với các biện pháp trừng phạt mới năm 2022, dự báo hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam với thị trường này có thể sẽ gặp các vấn đề tương tự do lệnh đóng cửa biên giới trên bộ với các nước láng giềng cũng như các biện pháp phong tỏa giao dịch ngân hàng quốc tế tại Mali.
Để tránh các rủi ro, Thương vụ Việt Nam tại Algeria kiêm nhiệm Mali khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần bám sát tình hình chính trị tại Mali, trao đổi kỹ với đối tác, nhất là khâu thanh toán, vận chuyển hàng qua biên giới với Mali trong bối cảnh ECOWAS áp dụng lệnh trừng phạt kinh tế với nước này.
