Vấn đề sức khoẻ vẫn là một trong những thách thức to lớn ở Bénin. Mặc dù có sự trợ giúp quốc tế và ý chí của Chính phủ nhưng theo thống kê, nước này vẫn thiếu các trung tâm y tế có đầy đủ trang thiết bị cũng như đội ngũ y bác sỹ lành nghề. Người dân rất khó được chăm sóc và sử dụng thuốc mặc dù nhu cầu rất cao và luôn tăng (tỷ lệ sinh đẻ : 5,08 con/phụ nữ).

Về hệ thống phân phối thuốc chữa bệnh, các điểm bán không đủ và phân bố không đều trên toàn lãnh thổ. Chỉ có một nhà máy sản xuất duy nhất trong nước, còn lại các nhà nhập khẩu và phân phối chia nhau thị trường. Các cơ quan chính thức không đủ để đáp ứng toàn bộ nhu cầu và thị trường chợ đen giữ một vị trí trọng yếu trong việc phân phối thuốc đến tay khách hàng cuối cùng.

Dân số Bénin năm 2006 : 8,439 triệu người

Một vài con số về đội ngũ nhân viên y tế tại Bénin

Bác sỹ	311 (người)
Y tá	4965
Bà đỡ	824
Nha sỹ	12
Dược sỹ	11//215

 

Nguồn : Tổ chức Y tế thế giới

 Lĩnh vực không chính thức có vai trò đặc biệt quan trọng đối với thị trường

Thị trường các sản phẩm dược tại Bénin gồm 3 khu vực riêng biệt :

- Khu vực Nhà nước chiếm 4,6 tỷ FCFA năm 2007 (khoảng 7 triệu Euro)

- Khu vực tư nhân truyền thống, chính thức chiếm khoảng 21 tỷ FCFA (khoảng 32 triệu Euro)

- Lĩnh vực không chính thức, rất khó xác định có thể ước tính chiếm từ 25 đến 50% thị trường

 Trong lĩnh vực Nhà nước, chỉ có một nhà nhập khẩu/phân phối duy nhất là Công ty cung ứng các loại thuốc chủ yếu (CAME). Hiên nay cơ quan quản lý tư nhân này hoạt động một cách độc lập và tự tài trợ một phần dưới sự bảo trợ của Bộ Y tế. CAME chỉ kinh doanh loại thuốc đại chà.

Vai trò của CAME là lập danh sách các loại thuốc để chữa các bệnh nhiễm trùng trong danh mục ưu tiên, mua sỉ và phân phối thuốc cho các cơ sở y tế công cộng và các tổ chức phi chính phủ được cấp phép khi có yêu cầu.

Lĩnh vực tư nhân gồm có 4 nhà nhập khẩu/phân phối trong đó có 3 công ty chia nhau khá cân bằng 85-90% thị phần.

Trung tâm cung ứng các loại thuốc chữa bệnh chủ yếu

Centrale d’Approvisionnement en Médicaments Essentiels (CAME)

Giám đốc : Mr Coffi Pascal HESSOU

Địa chỉ : 01 BP 3280 Cotonou – Bénin

Tel : + 229 21 33 28 64/+ 229 33 35 36/ + 229 21 33 09 48

Fax : + 229 21 33 08 51

Email : came.benin@bow.intnet.bj

 Ngành công nghiệp dược gần như chưa tồn tại chủ yếu dựa vào nhập khẩu

Tại Bénin, chỉ có một nhà sản xuất thuốc duy nhất giữ vai trò quan trọng trên thị trường. Công ty này sản xuất các chủng loại tân dược theo bản quyền chủ yếu dưới dạng tên chung quốc tế từ nguyên liệu của châu Á. Công ty này sản xuất một loạt các loại thuốc theo danh sách những loại thuốc chính do Bộ Y tế lập. Thuốc được đóng gói trong những chiếc khay để bán trực tiếp cho công chúng.

Với một nhà sản xuất tân dược duy nhất, phần lớn thị trường thuốc của Bénin do nguồn nhập khẩu cung cấp.

Năm 2006, giá trị nhập khẩu sản phẩm dược lên tới 32 triệu euro với 3,5 triệu tấn thuốc, chiếm 3,8% tổng giá trị nhập khẩu của Bénin và tăng 15% so với năm 2005.

Thuốc đóng gói dành cho bán lẻ chiếm tới 86% lượng thuốc nhập khẩu năm 2006.

Pháp là nhà cung cấp chính chiếm tới 76% tổng số thuốc nhập khẩu vào Bénin.

Thuốc trên thị trường chợ đen chủ yếu được nhập lậu từ Nigeria.

Bộ Y tế là nhà điều tiết

Việc bán thuốc trong khu vực chính thức (Nhà nước và tư nhân) do Bộ Y tế Bénin quy định. Chỉ có thể sản xuất hoặc kinh doanh những sản phẩm trong danh sách chính thức đã được Bộ Y tế cấp phép. Việc sản xuất, nhập khẩu, phân phối và bán thuốc phải có giấy phép đặc biệt.

 Cục phụ trách các Hiệu thuốc quốc gia

Direction Nationale des Pharmacies

Cục trưởng : Mr Alfred DANSOU

Fax :    + 229 21 30 74 80

Ngoài ra còn có Cơ quan cấp phép đặc thù trước khi đưa ra thị trường (Autorisations Spécifiques de Mise sur le Marché-AMM) mỗi sản phẩm dược. Uỷ ban cấp phép họp mỗi năm 4 lần.

Giá thuốc do Uỷ ban về giá của Bộ Y tế quy định. Uỷ ban họp 2 lần mỗi năm do Bộ Thương mại chủ trì bao gồm đại diện của Bộ Y tế, các nghiệp đoàn, các nhà bán buôn…

Các dược sỹ, thương nhân và cả những người bán hàng dong đảm nhiệm việc phân phối thuốc tới người dân  

Trong khu vực Nhà nước, các cơ quan y tế thường có hiệu thuốc riêng (do

Trung tâm cung ứng các loại thuốc chữa bệnh chủ yếu – CAME cung cấp). Các khách hàng có thể mua trực tiếp tại đây các loại thuốc đã kê đơn sau khi đi khám.

Trong lĩnh vực tư nhân, các hiệu thuốc và các kho thuốc đảm bảo việc cung cấp đến khách hàng cuối cùng. Có 215 hiệu thuốc do Bộ Y tế cấp phép trong đó đại đa số nằm ở Cotonou (thủ đô kinh tế) hoặc Porto-Novo (thủ đô hành chính). Các hiệu thuốc mua hàng từ những nhà bán buôn. Để giải quyết việc thiếu phòng khám ở các vùng nông thôn, Bénin đã thành lập một hệ thống kho thuốc tại nhà các thương nhân : Hiện có 271 kho loại này. Để kinh doanh thuốc, các thương nhân phải có giấy phép của Bộ Y tế và đặt dưới sự bảo trợ của một hiệu thuốc gần nhất (nằm cách kho tối thiểu là 10km) chuyên giám sát hoạt động và có trách nhiệm cung ứng thuốc cho các kho.

Việc bán thuốc lậu có sự tham gia của 3 loại tác nhân chính :

- Các nhà bán buôn : Các thương nhân có nhà mặt phố và có các cửa hàng quy mô lớn thường cạnh tranh với những phòng thuốc của khu vực chính thức hoặc các kho thuốc

- Những người bán lại thuốc với quy mô nhỏ hơn : Thường là những phụ nữ buôn bán ở các chợ với một số mặt hàng bày trên các quầy hoặc ngay trên mặt đất

- Những người bán hàng dong đi khắp các phố và gõ cửa từng nhà.

Thị trường không chính thức ở Bénin không phải là một hoạt động ngầm mà tiến hàng công khai tại các chợ.

Kết luận :

Lĩnh vực phân phối dược phẩm tại Bénin còn trong giai đoạn phôi thai và sẽ còn phát triển trong những năm tới.

Pháp giữ một vị trí hết sức quan trọng tại thị trường này vì 76% sản phẩm nhập khẩu đến từ các phòng bào chế của Pháp. Tuy nhiên, thị phần này cũng đã giảm nhẹ nhưng liên tục từ vài năm nay.