Liên minh Châu Âu (EU) đang áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn về an toàn thực phẩm và bền vững nhằm giảm thiểu tác động môi trường và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Thị trường Bắc Âu, gồm Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy, nổi tiếng với yêu cầu cao về chất lượng nông sản, đặt ra thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam.

Các quy định mới ảnh hưởng đến nông sản tươi

1. Giảm dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật

EU yêu cầu nông sản nhập khẩu đáp ứng mức dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật (MRLs) nghiêm ngặt. Một số hóa chất không được phép sử dụng trong EU sẽ bị cấm hoàn toàn trên sản phẩm nhập khẩu.

• Ví dụ: Theo Quy định 2023/915, mức dư lượng cadmium tối đa được giảm cho các loại trái cây như dâu, cam quýt, xoài, chuối và dứa.
• Các siêu thị Bắc Âu thường yêu cầu tiêu chuẩn riêng, khắt khe hơn so với quy định của EU.

2. Chứng nhận kiểm dịch thực vật

Hầu hết nông sản tươi nhập khẩu vào EU cần có chứng nhận kiểm dịch thực vật (phytosanitary certificate). Chứng nhận này đảm bảo sản phẩm không mang sinh vật gây hại.

• Miễn trừ: Một số loại như chuối, dừa, chà là, dứa và sầu riêng không cần chứng nhận này.
• Quy định bổ sung: Nhiệt xử lý cho xoài hoặc các biện pháp tương tự được khuyến khích để ngăn chặn ruồi đục quả.

3. Tăng cường kiểm tra và giám sát

EU áp dụng tỷ lệ kiểm tra cao hơn đối với các sản phẩm có nguy cơ dư lượng hóa chất cao từ một số quốc gia.

• Ví dụ:
  • 50% ớt từ Cộng hòa Dominica.
  • 30% cam và ớt từ Ai Cập.
  • 10% đậu và 20% ớt từ Kenya.

Lời khuyên cho nhà xuất khẩu Việt Nam vào thị trường Bắc Âu

1. Tuân thủ quy định dư lượng hóa chất

Nhà xuất khẩu cần đảm bảo sản phẩm không vượt mức dư lượng hóa chất cho phép và đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt từ các nhà nhập khẩu Bắc Âu.

Hành động cần thiết:

• Sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật được EU chấp thuận.
• Kiểm tra dư lượng hóa chất tại các phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế trước khi xuất khẩu.

2. Đảm bảo chứng nhận kiểm dịch thực vật

Chứng nhận kiểm dịch thực vật là yêu cầu bắt buộc để sản phẩm vào thị trường EU.

Hành động cần thiết:

• Hợp tác chặt chẽ với cơ quan kiểm dịch tại Việt Nam để đảm bảo quy trình kiểm tra và cấp chứng nhận đúng chuẩn.
• Áp dụng các biện pháp xử lý để loại bỏ nguy cơ sinh vật gây hại.

3. Chuẩn bị đối phó với tỷ lệ kiểm tra cao

Sản phẩm từ Việt Nam có thể nằm trong danh mục rủi ro cao, dẫn đến tỷ lệ kiểm tra cao hơn.

Hành động cần thiết:

• Nâng cao kiểm soát chất lượng tại nguồn, đặc biệt với các loại nông sản như ớt, đậu, và trái cây nhiệt đới.
• Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ về quy trình sản xuất và kiểm tra để giải quyết kịp thời khi có vấn đề phát sinh.

4. Tận dụng tiêu chuẩn EU để tạo lợi thế cạnh tranh

Việc tuân thủ tốt các quy định EU không chỉ giúp sản phẩm đáp ứng yêu cầu mà còn tạo dựng uy tín với khách hàng Bắc Âu.

Hành động cần thiết:

• Quảng bá các cam kết về chất lượng và minh bạch trong chuỗi cung ứng.
• Kết nối với các đối tác nhập khẩu lớn tại Bắc Âu và tham gia các hội chợ thương mại để mở rộng mạng lưới khách hàng.

5. Đầu tư vào sản xuất bền vững

Người tiêu dùng Bắc Âu đặc biệt quan tâm đến sản phẩm bền vững, không gây hại cho môi trường.

Hành động cần thiết:

• Chứng minh nỗ lực bảo vệ môi trường thông qua các chứng nhận như GlobalGAP, Rainforest Alliance hoặc Fairtrade.
• Áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động môi trường trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Thị trường Bắc Âu đặt ra các yêu cầu cao về chất lượng và truy xuất nguồn gốc nông sản, đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải chuẩn bị kỹ lưỡng và đáp ứng tiêu chuẩn cao. Tuy nhiên, với chiến lược phù hợp, các doanh nghiệp không chỉ vượt qua thách thức mà còn tận dụng cơ hội để mở rộng thị phần tại khu vực này.