Mặc dù Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA) được khởi đầu trong bối cảnh khó khăn, song đó thực sự là "con đường cao tốc", giúp thúc đẩy trao đổi thương mại giữa hai nước theo hướng ngày càng cân bằng hơn.
Ngày 15 tháng 3 năm 2022, Bộ Công Thương đã phối hợp với Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam tổ chức Hội nghị "Năm đầu tiên thực thi UKVFTA: Thành tựu nổi bật và định hướng sắp tới".
Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến với sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh, ông Graham Stuart, Đặc phái viên thương mại của Thủ tướng Anh phụ trách Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Anh tại Việt Nam Gareth Ward cùng với đại diện các Bộ ngành, địa phương và các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng của cả hai nước.
Đây là cơ hội để các cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp của hai nước trao đổi, đánh giá những thành tựu đã đạt được và những khó khăn, thách thức trong năm đầu tiên thực thi Hiệp định UKVFTA trong bối cảnh đại dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp để từ đó xác định được các giải pháp, định hướng thực thi và tận dụng UKVFTA hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Đòn bẩy mạnh mẽ cho thương mại song phương
UKVFTA là một trong những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam đã và đang tham gia. Cùng với Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), các cam kết trong UKVFTA được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư - thương mại theo hướng hiện đại, minh bạch và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp nói chung.
Đặc biệt, với những cam kết sâu về mở cửa thị trường hàng hóa và dịch vụ, UKVFTA được mong đợi sẽ là một đòn bẩy mạnh mẽ cho việc thúc đẩy trao đổi thương mại - đầu tư song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho hay, thời điểm Hiệp định này chính thức có hiệu lực cũng là lúc cả Việt Nam và Vương quốc Anh phải đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Số ca nhiễm tăng cao ở cả hai nước gây ra các hệ lụy không tránh khỏi về nguồn nhân lực, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác.
Tuy nhiên, dù khởi đầu trong bối cảnh khó khăn như vậy, trao đổi thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương quốc Anh vẫn đạt 6,6 tỷ USD, tăng trưởng 17,2% so với năm 2020. Mức tăng trưởng 2 chữ số này đã giúp kim ngạch song phương chính thức phục hồi về mức kim ngạch năm 2019, sau khi bị sụt giảm nghiêm trọng trong năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng 16,4% còn Vương quốc Anh xuất khẩu sang Việt Nam tăng 24%. “Số liệu này cho thấy UKVFTA thực sự là con đường cao tốc hai chiều, giúp thúc đẩy trao đổi thương mại song phương theo hướng ngày càng cân bằng hơn” - Thứ trưởng nhận định.
Bên cạnh đó, trong năm 2021, đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam được cấp mới với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD, tăng trưởng 157% so với cùng kỳ, duy trì mức đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam ở mức 4 tỷ đô la Mỹ. Hiện nay, Vương quốc Anh đang nằm trong nhóm 12 nước có vốn đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Việt Nam.
Còn nhiều dư địa để khai thác
“Những kết quả tích cực như vậy cho phép chúng ta lạc quan vào tác động tích cực của UKVFTA đối với cả Việt Nam và Vương quốc Anh. Tuy nhiên, dư địa để hai nước khai thác tiềm năng của FTA này còn rất lớn” - Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.
Việc Vương quốc Anh đang tích cực đẩy mạnh quá trình đàm phán và ký kết các thỏa thuận thương mại sau khi hoàn tất Brexit cùng với việc Việt Nam đã và đang tham gia 15 FTA, trong đó có các FTA lớn như Hiệp định CPTPP, RCEP, EVFTA và đặc biệt là cả hai nước đang cùng thúc đẩy UKVFTA sẽ tạo ra những cơ hội hấp dẫn để cộng đồng doanh nghiệp hai nước tăng cường hợp tác, tận dụng các thế mạnh của nhau, từ đó gia tăng hơn nữa giá trị gia tăng từ hoạt động trao đổi kinh tế, thương mại.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, để biến các tiềm năng trở thành lợi ích thực sự, các cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp của Việt Nam và Vương quốc Anh cần tiếp tục đánh giá, xác định những khó khăn, vấn đề còn tồn tại và tìm ra các giải pháp khắc phục một cách hiệu quả nhất.
Tại hội nghị, các chuyên gia của Việt Nam và Vương quốc Anh đã tập trung đánh giá những cơ hội tăng trưởng cho quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, đồng thời đưa ra những định hướng để tận dụng hiệu quả Hiệp định UKVFTA.
Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên Lương Hoàng Thái cho rằng, việc thực thi Hiệp định đã phần nào giúp hai bên vượt qua khó khăn do dịch Covid-19 gây ra và là một trong các yếu tố giúp giảm bớt gánh nặng cho cả hai nền kinh tế khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Đây là một trong những Hiệp định mà chúng ta đã có những bước chuẩn bị kỹ trước đó và đã có Kế hoạch hành động mang tính tổng thể được Thủ tướng Chính phủ ban hành. Bên cạnh đó, Việt Nam và Vương quốc Anh cũng đã thiết lập những cơ chế trao đổi thường xuyên để giải quyết những vấn đề cụ thể phát sinh trong quá trình thực thi.
Nghị sĩ Graham Stuart - Đặc phái viên Thương mại của Thủ tướng Anh phụ trách Việt Nam, Lào, Campuchia bày tỏ sự lạc quan về hợp tác song phương giữa hai nước trong thời gian tới. Đồng thời cho rằng, UKVFTA chính là động lực để thúc đẩy thương mại dịch vụ hàng hóa tăng trưởng cao hơn nhiều so với kết quả thương giữa hai nước những năm trước khi có Hiệp định. Nghị sĩ Stuart cũng mong muốn hai bên tăng cường thúc đẩy chuỗi cung ứng, hiện thực hoá các mục tiêu đã đặt ra trong Hiệp định này.
Tại phiên thảo luận, các chuyên gia đại diện cho các Hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng của Việt Nam và Vương quốc Anh, cùng đại diện các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công Thương đã trao đổi, tháo gỡ những vướng mắc cho doanh nghiệp thông qua việc giải đáp những tình huống thực tế mà một số doanh nghiệp hiện đang gặp phải trong quá trình xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Vương quốc Anh.
Theo các chuyên gia, để tận dụng hiệu quả hơn Hiệp định này, bên cạnh sự hỗ trợ, hướng dẫn của các cơ quan quản lý Nhà nước thì các doanh nghiệp cũng cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu, nắm vững nội dung, cam kết của Hiệp định; Cần chú trọng tìm hiểu thông tin thị trường, nhu cầu tiêu dùng, và tuân thủ các quy định của nước bạn. Đồng thời các doanh nghiệp cần quan tâm, chú trọng việc cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu cũng như tăng tính cạnh tranh với hàng hóa của các nước xuất khẩu khác.
Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Vương quốc Anh tổ chức các hoạt động đa dạng khác để góp phần tích cực vào việc xây dựng các chính sách thiết thực và hiệu quả nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.
